سازوکار‌های بین‌المللی در مهار بحران‌های منطقه‌ای
سیدمهدی موسوی عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد کنگاور و استاد حقوق بین‌الملل در گفتوگو با خبرنگار آنا با تأکید بر اهمیت منشور ملل متحد و نقش شورای امنیت در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی اظهار کرد: در اسناد حقوق بین‌الملل، راهکار‌های مشخصی برای مدیریت و حل و فصل بحران‌های منطقه‌ای پیش‌بینی شده، منشور ملل متحد به‌عنوان سند پایه، مسئولیت اصلی حفظ صلح و امنیت جهانی را بر عهده شورای امنیت گذاشته؛ اما در عمل این نهاد با چالش‌هایی مواجه بوده که عمده‌ترین آنها استفاده نادرست از حق وتو است.
وی افزود: از زمان تأسیس سازمان ملل، دولت‌های غربی به ویژه آمریکا با استفاده از حق وتو، مانع تصویب قطعنامه‌های الزام‌آور علیه دولت‌هایی مانند اسرائیل شده‌اند. این موضوع باعث شده که شورای امنیت نتواند نقش مؤثری در حل بحران‌های منطقه‌ای ایفا کند و این مسئله، موجبات سرخوردگی جامعه بین‌المللی را فراهم آورده است.
عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد کنگاور ادامه داد: در چارچوب منشور، امکان تصویب قطعنامه‌های تحریمی و حتی استفاده از زور در موارد خاص وجود دارد؛ اما این ابزار‌ها در عمل به دلیل موانع سیاسی کارایی لازم را ندارند. نمونه بارز آن، عدم توانایی شورای امنیت در واکنش مؤثر به حمله نظامی اسرائیل علیه ایران بوده که تاکنون هیچ اقدام قاطع و الزام‌آوری صورت نگرفته است.
موسوی تصریح کرد: در حقوق بین‌الملل توسل به زور و تهاجم مذموم و غیرقابل قبول بوده؛ اما در مقابل راهکار‌های حقوقی برای مقابله با دولت‌های متجاوزپیش‌بینی شده، یکی از این راهکار‌ها طرح دعاوی در مراجع حقوقی بین‌المللی مانند دیوان بین‌المللی دادگستری است.
وی بیان کرد: این شیوه علاوه بر مشروعیت حقوقی می‌تواند در کاهش تنش‌ها و جلوگیری از درگیری‌های نظامی مؤثر باشد. اطلاع‌رسانی سریع و دقیق در فضای مجازی و رسانه‌های بین‌المللی نقش مهمی در حمایت از حقوق کشور‌ها دارد. در شرایط فعلی، پیگیری حقوقی و اطلاع‌رسانی ابزار‌های کارآمدی برای احقاق حق و کاهش تنش‌ها هستند.
عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد کنگاور با اشاره بر اهمیت دیپلماسی فعال و همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، ادامه داد: ایران باید از ظرفیت‌های حقوقی و دیپلماتیک بهره‌مند شود و در کنار آن از طریق اطلاع‌رسانی و دیپلماسی عمومی افکار عمومی جهانی را نسبت به حقوق و مواضع خود آگاه سازد. همچنین سازمان‌های بین‌المللی باید نقش فعال‌تری در میانجی‌گری و تضمین امنیت ایفا کنند.
موسوی مطرح کرد: ایجاد سازوکار‌های مشخص برای مدیریت بحران‌های آینده حضور ناظران بین‌المللی و بهره‌گیری از تحریم‌های هدفمند می‌تواند در کاهش تنش‌ها مؤثر باشد. در نهایت اراده سیاسی قوی و همکاری‌های سازنده کلید حل بحران‌های منطقه است.
وی تأکید کرد: فقط با رعایت اصول حقوق بین‌الملل، دیپلماسی فعال و همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌توان بحران‌های منطقه‌ای را کنترل و از تشدید تنش‌ها جلوگیری کرد که در این مسیر نقش سازمان ملل و شورای امنیت به عنوان نهاد‌های اصلی حفظ صلح باید تقویت شود و دولت‌ها باید از منافع شخصی و سیاسی خود دست بردارند تا بتوان آینده‌ای امن و پایدار برای منطقه خاورمیانه رقم زد.
انتهای پیام/
