دانشگاه جامعه‌پرداز و تمدن‌ساز؛ توسعه فناوری در کنار علم و پژوهش
خبرگزاری آنا؛ دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های غیردولتی ایران در طول ۴۳ سال فعالیت خود دستاورد‌های چشمگیری در حوزه‌های مختلف ازجمله فناوری، نوآوری و پژوهشی داشته و اکنون با گذشت از 31 اردیبهشت 1404 بهار علمی 44 سالگی خود را آغاز کرده است.
حسین اصغری شیوایی که اکنون ریاست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و فناوری پردیس را بر عهده دارد به مناسبت 43سالگی راه‌اندازی دانشگاه آزاد اسلامی به پرسش‌های خبرنگار خبرگزاری آنا پاسخ داده است که در ادامه می‌خوانیم.
آنا: آقای دکتر! درباره نقش دانشگاه آزاد اسلامی در توسعه آموزش عالی ایران بگویید.
اصغری شیوایی: دانشگاه آزاد اسلامی در مقایسه با آموزش عالی و آموزش پزشکی کشور، سهمی نزدیک به حدود 50 درصدی را از آموزش عالی کشور عهده‌دار است. از مهم‌ترین ویژگی‌های این دانشگاه، پراکندگی جغرافیایی کاملاً گسترده آن در کشور بوده و از این جهت دسترسی به دانشگاه را برای تمام مردم ایران به‌راحتی فراهم کرده است و آمار نشان می‌دهد که تا اکنون حدود بیش از 7 میلیون دانشجو از دانشگاه آزاد دانشآموخته شده‌اند.
اگر بخواهیم بازار اشتغال را به نسبت اینکه افراد در کجا تحصیل کرده‌اند، جویا شویم، باز هم می‌توانیم نسبت حدود 40 تا 50 درصدی را برای دانشگاه آزاد اسلامی قائل شویم. جنبه مهم دیگر دانشگاه آزاد این است که تنها دانشگاهی است که به صورت غیردولتی و بدون استفاده از منابع دولتی اداره می‌شود و این ویژگی بسیار بارز برای دانشگاه است؛ البته اغلب دانشگاه‌های دنیا به این ترتیب اداره می‌شوند؛ اما در ایران دانشگاه‌ها را به شکل دولتی اداره می‌کنیم که روش مناسبی نیست و روش درست در واقع همین غیردولتی بودن دانشگاه‌هاست، البته از سیاست‌های کشور پیروی می‌کنند و می‌توانند از مزایا و حتی کمک‌های مالی بهره‌مند شوند؛ اما اینکه سیاستگذاری و اداره دانشگاه باید غیردولتی باشد، این مهم از ویژگی‌های خیلی مهم دانشگاه آزاد است.
در آموزش عالی ایران به دلیل دولتی بودن و بودجه‌های دولتی در پرورش نیروی انسانی عدم تناسب وجود دارد. تعداد قابل توجهی دانشآموخته دکترای تخصصی را در دانشگاه‌های دولتی پرورش داده‌ایم و برای اشتغال و ادامه فعالیت آنان و حتی نیازمندی جامعه هیچ برنامه‌ریزی در آموزش عالی کشور نشده است. دانشگاه آزاد بستر بسیار مناسبی را برای جذب دانش‌‌آموختگان دانشگاه‌های دولتی به عنوان استاد و محقق و پژوهشگر فراهم کرده و دانشگاه از همان ابتدا محلی بوده برای اینکه بستری را برای تحقیقات دانش‌‌آموختگان دانشگاه‌های دولتی فراهم کند و اگر دانشگاه آزاد نبود، معلوم نبود که این همه دانشآموخته دکتری- که بیشتر دانشمند و پژوهشگر هستند- را چطور می‌شود در کشور پاسخگوی آنان بود و این یکی از دستاورد‌های مهم دانشگاه آزاد اسلامی است که حفظ نیروی انسانی متخصص را در کشور امکان‌پذیر کرد.
آنا: دانشگاه آزاد اسلامی چگونه توانسته دسترسی به آموزش عالی را در سراسر ایران به ویژه در مناطق محروم، گسترش دهد؟
اصغری شیوایی: دانشگاه آزاد از ابتدا تاکنون و از اوایل کار خود دستاورد‌های علمی پژوهشی و فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی بسیار زیادی داشته است؛ اما الان به سمت پژوهش و فناوری حرکت کرده و در افق دانشگاه، دانشگاهی جامعه‌پرداز و تمدن‌ساز را برای خود در نظر گرفته و یکی از برنامه‌ها برای رسیدن به دانشگاه جامعه‌پرداز و تحقق دانشگاه تمدن‌ساز، توسعه فناوری در کنار علم و پژوهش به کمک ابزار‌هایی مانند مرکز رشد، آزمایشگاه‌های تخصصی و پارک علم و فناوری است و در این زمینه تعداد قابل توجهی از شرکت‌های استارت‌آپی در دانشگاه شکل گرفته و در برخی از دانشگاه‌ها درصد قابل توجهی از امکانات و فضا‌ها به این حوزه اختصاص پیدا کرده است و امیدواریم که در آینده نزدیک در حوزه فناوری درصد قابل توجهی از تولید فناوری را در دانشگاه آزاد داشته باشیم.
در حوزه‌هایی مانند فناوری‌های کوانتومی، فناوری مرتبط با بذر، ماشین‌سازی، هوش مصنوعی و ... اکنون اتفاقات بسیار خوب و دستاورد‌های قابل توجهی در دانشگاه آزاد محقق شده و امیدواریم که در آینده نزدیک سهم بالایی از تولید فناوری را در کشور داشته باشیم.
آنا: چگونه شعبه‌های دانشگاه آزاد در شهر‌های کوچک و مناطق کمتر برخوردار به توسعه اقتصادی و اجتماعی کمک کرده‌اند؟ آیا این دانشگاه در ایجاد اشتغال و کارآفرینی در مناطق مختلف ایران نقشی داشته است؟
اصغری شیوایی: یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌ها که به دانشگاه آزاد کمک می‌کند در تحقق هدفش برای اینکه یک دانشگاه نسل چهارم و جامعه‌پرداز و تمدن‌ساز شود، ویژگی اجتماعی بودن است یعنی به عنوان یک «سوشیال یونیورسیتی» شناخته می‌شود و در مکان‌های مختلف به ویژه در شهر‌های خارج دور از پایتخت بوده و نقش کلیدی در شهر بازی می‌کند و به عنوان ستون اصلی شهر‌های مختلف ایران شناخته می‌شود و همکاری تنگاتنگی در حل مسائل، تولید و آموزش نیروی انسانی مورد نیاز و امور فرهنگی و اجتماعی بازی می‌کند؛ بنابراین این پس زمینه‌ها را در دانشگاه آزاد به عنوان یک دانشگاه اجتماعی داریم و به عنوان اینکه یک دانشگاه جامعه‌پرداز و تمدن‌ساز باشد مسیر را تسهیل می‌کند.
دانشگاه آزاد بخش قابل توجهی از تولیدات علمی کشور را به عهده دارد و بر همین اساس در حوزه‌های مختلف در رتبه‌بندی‌های مرتبط با رشته‌های مختلف در رتبه‌های بسیار خوبی قرار دارد؛ اما رتبه کلی دانشگاه آزاد در رده‌بندی‌های جهانی زیر 100 است و جزء دانشگاه‌های برتر جهان محسوب می‌شود.
همکاری بسیار خوبی در حوزه بین‌المللی وجود داشته و تعداد قابل توجهی دانشجو از کشورهای مختلف در دانشگاه آزاد تحصیل کرده‌اند و با توجه به برنامه‌های اخیر با دانشگاه‌های خوبی از کشورهای اروپایی و شرق آسیا برنامه ریزی انجام شده برای اینکه بتوانند دوره‌های مشترکی را برگزار کنند و یا اینکه شعبه دانشگاه‌های خارجی در همکاری با شعبات دانشگاه آزاد بتوانند به فعالیت‌های علمی و پژوهشی بین‌المللی بپردازند.
آنا: دانشگاه آزاد چه شرکت‌های دانش‌بنیانی را راه‌اندازی کرده و چه محصولات فناورانه‌ای به بازار عرضه شده و آیا این دانشگاه در حوزه‌هایی مانند نانو، زیست‌فناوری، هوش مصنوعی و انرژی‌های نو دستاوردی داشته است؟
اصغری شیوایی: دانشگاه آزاد بخش مهمی از تولید علم در کشور را با انتشار مقالات و اسناد علمی مختلف به عهده دارد و تعداد قابل توجهی از دانشمندان یک درصد و دو درصد جان جهان در واحد‌های مختلف دانشگاه آزاد فعال هستند که نقش مهم دانشگاه را در تولید علم و اسناد علمی و پژوهشی نشان می‌دهد.
در حوزه‌هایی مانند زیست فناوری، تولید بذر اکنون یکی از موضوعات کلیدی در امنیت غذایی و تولید محصولات کشاورزی است و دانشگاه آزاد یکی از معدود بخش‌هایی است که در این حوزه سرمایه‌گذاری قابل توجهی کرده و دانش فنی را توسعه داده و امید است که 30 درصد محصولات حوزه بایوتکنولوژی در حوزه بذر را داشته باشیم.
در حوزه فناوری‌های نانو و کوانتومی نخستین کامپیوتر کوانتومی در دانشگاه آزاد مورد بهره‌برداری قرار گرفته و در حوزه هوش مصنوعی فعالیت‌های گسترده‌ای در دانشگاه آزاد در حال انجام است و در بخش‌های مختلف مرتبط با حوزه هوش مصنوعی اتفاقات خوبی شکل گرفته و امیدواریم در آینده نزدیک محصولات قابل توجهی داشته باشیم، نمایشگاه عصر امید کشوری و استانی مرتبط با حوزه هوش مصنوعی برگزار شده و تعداد قابل توجهی از شرکت‌های مرتبط با دانشگاه آزاد در آن شرکت کردند؛ بنابراین انتظار می‌رود که در این حوزه هم تولیدات قابل توجهی ایجاد شود.
در حوزه انرژی‌ها نو هم با توجه به تشکیل دانشکدگان مرتبط با این حوزه و دانشکده‌های موضوعی در واحد‌های مختلف دانشگاهی و نیاز کشور به حوزه انرژی‌های نو، اتفاقات خوبی در حال شکل گرفتن است.
آنا: دانشگاه آزاد در سال‌های اخیر چه تحولاتی در نظام آموزشی و مدیریتی خود ایجاد کرده است؟ برنامه‌های آینده این دانشگاه برای افزایش کیفیت آموزش و پژوهش چیست؟
اصغری شیوایی: اکنون یک تحول به معنای واقعی کلمه(5 سال اخیر) در دانشگاه آزاد رخ داده است و این تحول با تنظیم سند تحول و تعالی دانشگاه آغاز شد؛ چراکه سامانه‌های مختلف برای مدیریت هوشمند دانشگاه از سامانه آموزشیار و پژوهشیار گرفته تا سامانه‌های اموال و املاک و مسائل مختلف انجام شده است تا اطلاع و اشراف کافی به داده‌ها و اموال املاک و اسناد دانشگاه و برنامه‌های دانشگاه به صورت متمرکز داشته باشیم.
بسترسازی طرح‌هایی مانند حامی، همیار و سامانه‌های مرتبط با اموال و املاک و برنامه‌هایی ازجمله دانشکده‌های موضوعی و نظام دانشجویی جدید در این چند سال اخیر اتفاق افتاده و به این دلیل بوده که تطابق دانشگاه آزاد را به تحولات بین‌المللی و تحولی که در حوزه‌های مختلف از جمله هوش مصنوعی و تحولاتی که در حوزه آموزش و پژوهش و ارتباطات بین‌المللی اتفاق افتاده نشان دهد و در این راستا پاسخ دانشگاه آزاد پاسخ مناسبی بوده و توانسته با تحولاتی که اتفاق افتاده در شرایطی که الان با کاهش دانشجو در کل کشور مواجه هستیم، بتواند شرایط خودش را بهبود بدهد و افزایش قابل توجهی هم در جذب دانشجو داشته باشد و این نشان دهنده برنامه‌ریزی‌ها و نتیجه بخش بودن برنامه‌ریزی‌ها در چند سال اخیر است.
برنامه‌های کیفیت آموزش و پژوهش در دانشگاه هم مبتنی بر تحولاتی است که در سند تحول و تعالی دانشگاه به آنها اشاره شده و توجه به ابزار‌های جدید برای اینکه آموزش را توسعه بدهند و آموزشی باشد که در آینده دانشجویان اثربخش باشد.
نگاه زیست‌بوم گونه و اکوسیستمی به آموزش و مسئولیتی که دانشگاه در قبال تک تک دانشجویان به عهده دارد از ابتدا تا انتها تا اشتغال تا موضوع تولید شغل و کارآفرینی کمک می‌کند تا برنامه‌های آموزش پژوهشی دانشگاه بتواند کیفیت خود را افزایش دهد و نظام دانشجی جدید و دانشکده‌های موضوعی دو بال اصلی هستند که امیدواریم کیفیت آموزش و پژوهش را در دانشگاه متحول کنند.
انتهای پیام/
