اقدام غیرحرفه‌ای برنامه «فوتبال برتر» و لزوم آموزش رسانه‌ای به رسانه‌ها
به گزارش خبرگزاری آنا، درست در ایامی که دانشگاه آزاد اسلامی چهلمین و سومین سالگرد تأسیس خود را پشت سر می‌گذارد و برنامه‌های متعددی برای نهادینه‌سازی رویکرد‌های جدید به آموزش عالی، شفافیت در پذیرش و مقاوم‌سازی علمی کشور انجام می‌دهد، صداوسیما ناگهان با اقدامی تعجب‌برانگیز در یک برنامه تلویزیونی، توپ حواشی را به زمین این دانشگاه می‌اندازد و با میزبانی از علیرضا بیرانوند، سنگربان خبرساز تراکتور، زمینه را برای موجی از شبهات، تردید‌ها و هجمه‌ها علیه یکی از مهم‌ترین نهاد‌های آموزشی کشور فراهم می‌آورد.
موضوع از آنجا آغاز شد که بیرانوند، که طی سال‌های اخیر نه فقط به عنوان یک ورزشکار، بلکه چهره‌ای فعال در رسانه مطرح بوده است، در گفت‌وگویی تلویزیونی مدعی شد دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد اسلامی است؛ صحبتی که در مدت کوتاهی در شبکه‌های اجتماعی اصطلاحاً ترند شد و سبب شکل‌گیری فضایی در برخی رسانه‌ها و افکار عمومی شد.
فارغ از نادرست بودن مدعای این بازیکن، نوع پردازش برنامه فوتبال برتر و سبک پرسش مجری و فقدان کمترین پیگیری حرفه‌ای نسبت به سازوکار‌های ورود به مقطع دکتری، عملاً برخی ذهنیت‌های نادرست و بعضاً مغرضانه نسبت به دانشگاه آزاد را تقویت کرد.
هیچ فردی به واسطه شهرت نمی‌تواند در مقطع دکتری دانشگاه آزاد وارد شود
این اتفاق در حالی رخ داد که دانشگاه آزاد طی سال‌های دوره تحول با شعار شفافیت و قانون‌مداری در اجرای فرآیند‌های آموزشی و راه‌اندازی چندین سامانه و اصلاح فرآیند‌ها به عنوان مجموعه‌ای پیشرو با حساسیت اعتبار پذیرش دانشجویان و صدور مدارک را دنبال می‌کند و به این منظور در تفاهمی با بانک مرکزی، مدارک تحصیلی از پذیرش تا بررسی حضور افراد و ریزنمرات و در نهایت تأیید مدرک تحصیلی بدون امکان جعل به صورت کاملاً برخط و هوشمند انجام می‌شود.
از طرفی دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد، ساعاتی بعد از انتشار این صحبت‌ها، در موضع‌گیری شفاف و البته قاطع، اعلام کرد: «هیچ فردی حتی به واسطه شهرت، نمی‌تواند خارج از ضوابط و به صورت غیرقانونی در مقطع دکتری این دانشگاه پذیرفته شود. پذیرش دکتری تنها به دو شیوه کنکور و استعداد‌های درخشان صورت می‌گیرد و هر مسیری غیر از این مصداق تخلف است.» همچنین وزارت علوم نیز بر ثبت و اعلام اسامی پذیرفته‌شدگان دکتری در سامانه رسمی این وزارتخانه تأکید داشته و عملاً امکان هیچگونه رانت و ورود خلاف قواعد را منتفی می‌کند.
اما آنچه رخ داد، یک بار دیگر نشان داد که بخش‌هایی از رسانه‌های رسمی کشور، به ویژه صداوسیما، هنوز نسبت به ضرورت رعایت اصول حرفه‌ای در مواجهه با سوژه‌های حساس آموزشی و علمی، رویکردی غیرمسئولانه یا حداقل غیرحرفه‌ای دارند. به جای آنکه مجری برنامه با استفاده از فرصت حضور بیرانوند، فارغ از بحث‌های جنجالی و هواداری، در راستای موضوع ورزشی و رشته فوتبال صحبت کند دست روی موضوعی گذاشت که زیربنای اعتماد علمی، فرهنگی و اجتماعی جامعه را تشکیل می‌دهد.
این خطای حرفه‌ای، عمدتاً از دو منشأ ناشی می‌شود: نخست، ترجیح سوژه‌های جنجالی و خبرساز بر دقت در صحت محتوا و مسئولیت اجتماعی رسانه توسط سردبیران؛ و دوم، ضعف رویکرد آموزشی در تیم‌های تحریریه و تولید تلویزیون و تحریریه‌های خبر، که منجر به بازتولید شبهات، تضعیف سرمایه اجتماعی کشور و زیر سؤال رفتن مکانیزم‌های فراگیر پذیرش علمی می‌شود.
از آن عجیب‌تر، حمله هماهنگ و بدون بررسی و دقت برخی رسانه‌ها به واسطه این گزارش برنامه فوتبال برتر است که گویا منتظر فرصتی برای تخریب دانشگاه آزاد بودند.
درخواست دانشجویان، استادان و جامعه علمی از رسانه‌های رسمی
در فضای شکل‌گرفته پس از سخنان بیرانوند، مجموعه‌ای از واکنش‌ها از سوی دانشجویان، استادان و جامعه علمی مطرح شد. بسیاری با یادآوری اینکه فرآیند ورود به دکترا حتی در دانشگاه آزاد عادی، نفس‌گیر و رقابتی است و مستندات هر متقاضی در بانک اطلاعاتی علمی دولت ثبت می‌شود، عنوان کردند که به جای شبهه‌پراکنی یا تخریب اعتماد عمومی، سزاوار بود رسانه ملی و سایر رسانه‌ها به رسالت خود در روشنگری پافشاری می‌کردند و از فارغ‌التحصیلان و دانشجویان آموزش عالی اعاده حیثیت می‌کردند.
مهم‌تر آنکه، تاریخ دانشگاه آزاد سرشار است از هزاران چهره علمی، پژوهشگر و استاد موفقی که با شایستگی وارد این مسیر شده‌اند و نباید سرنوشت یک نهاد را قربانی اشتباه گفتاری یک فوتبالیست یا بی‌دقتی یک برنامه تلویزیونی کرد.
شاید اگر رسانه‌ها خود را همچنان شریک توسعه کشور و تقویت آموزش عالی بدانند، به جای تمرکز بر حاشیه‌سازی و موج‌سواری روی شایعات زودگذر، بتوانند با دعوت از متخصصان حوزه آموزش عالی، توضیح در مورد قوانین پذیرش و سازوکار‌های نظارت وزارت علوم و دانشگاه آزاد، افکار عمومی را از ترکش‌های شایعه‌پراکنی و تردیدزایی بیهوده مصون بدارند.
در حالی که ایام سالگرد دانشگاه آزاد فرصت مناسبی برای تحلیل کارنامه، دستاورد‌ها و حتی نقد‌های عالمانه به این دانشگاه بود، متأسفانه خروجی رسانه‌ای صداوسیما و برخی از جراید و پایگاه‌های خبری به بیراهه‌ای رفت که نه تنها کمکی به شفافیت نکرد، بلکه موجب کدورت و دلخوری خیل اساتید و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شد.
باید مرز نقد و تخریب رعایت شود
نگاهی گذرا بر واکنش کنشگران شبکه‌های اجتماعی نشان داد که جامعه ایرانی همچنان نسبت به هر نوع شائبه یا رانت در حوزه آموزش عالی حساس است. اما در کنار حساسیت عمومی، همچنان بخش مهمی از افکار عمومی انتظار دارند تا مرز نقد و تخریب رعایت شود و جایگاه یک نهاد آموزش‌عالی ملی بی‌جهت به تمسخر یا اتهامات سطحی و غیرکارشناسی تقلیل نیابد.
رسانه ملی نیز که در پوشش و پرداختن به رویداد‌ها و دستاورد‌های دانشگاه آزاد اسلامی عموماً بی‌تفاوت است و در رویداد اخیر نیز پوششی حداقلی نسبت به مراسم سالگرد با حضور صدهاتن از اساتید و فرهنگیان و مقامات کشوری و لشکری داشت، می‌توانست با تهیه و پخش یک گزارش یا مستند کوتاه در مورد قوانین پذیرش دکتری و نقش نهاد‌های ناظر و ارتباط با مسئولان دانشگاه به ساده‌ترین شکل، مسیر اطلاع‌رسانی درست را باز کند. طبیعتاً مدیریت افکار عمومی امری پیچیده است و نمی‌توان مدعی بود رسانه‌ها در پیش‌بینی و واکنش به همه حواشی مصون‌اند، اما انتظار حداقل‌هایی از حرفه‌ای شدن رفتار آنها، توقع زیادی نیست.
در نهایت، بیرانوند با انتشار پستی (استوری)، با تأیید سخنان مدیرکل روابط عمومی دانشگاه آزاد اعلام کرد دانشجوی کارشناسی ارشد است و هنوز در انتظار اعلام نتایج نهایی دکتری است. در چنین شرایطی باید پرسید که نقش و مسئولیت رسانه‌ها، در صیانت از سرمایه اجتماعی آموزش عالی کشور چیست و حرمت اساتید و دانشجویان چگونه اعاده خواهد شد؟
انتهای پیام/
