ایران در حوزه آموزش با هوش مصنوعی، از مصرف‌کنندگی به ابزارسازی حرکت کند
به گزارش خبرنگار آنا، محمدعلی اکبری، معاون علوم پایه، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی، در مراسم چهل و سومین سالگرد تأسیس این دانشگاه در نوبت عصر امروز دوشنبه ۵ خرداد در محل سازمان مرکزی دانشگاه آزاد، طی سخنانی به بررسی نقش و آینده هوش مصنوعی در نظام آموزشی پرداخت.
وی با بیان اینکه مفاهیم پیچیده‌ای مانند تبدیلات لورنس که توسط انیشتین مطرح شد، امروزه به سادگی توسط ابزارهای هوش مصنوعی قابل جستجو، مطالعه و فهم هستند، بر دقت و گستردگی این فناوری‌ها تاکید کرد.
رشد انفجاری هوش مصنوعی در آموزش و ضرورت آمادگی
علی اکبری با استناد به آمارها، پیش‌بینی کرد که بازار جهانی آموزش مبتنی بر هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ رشد بسیار سریعی را تجربه خواهد کرد و تقریباً دو برابر خواهد شد. وی افزود: اروپا و کشورهای خاورمیانه به شدت در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده و رشد خواهند کرد. این نشان می‌دهد که هوش مصنوعی قرار است بخش قابل توجهی از فرآیندهای آموزشی را در دست بگیرد.
سطوح نفوذ هوش مصنوعی در فرآیند یادگیری
معاون دانشگاه آزاد به تشریح سطوح مختلف کاربرد هوش مصنوعی در آموزش پرداخت و به نرم‌افزارهایی اشاره کرد که با شبیه‌سازی مفاهیم (مانند میدان مغناطیسی)، به دانش‌آموزان اجازه می‌دهند از طریق بازی و آزمون و خطا یاد بگیرند و هوش مصنوعی با تحلیل رفتار کاربر، پارامترهای مؤثر در یادگیری را شناسایی و بهینه می‌کند.
وی ادامه داد: معلم خصوصی هوشمند سطح بالاتر، هوش مصنوعی است که نقش یک معلم را ایفا می‌کند. از آن سوال می‌پرسی، اگر متوجه نشوی، با مثال و توضیح بیشتر شما را به سمت فهم مطلب هدایت می‌کند. این سیستم‌ها بسیار مودبانه و مؤثر عمل می‌کنند و می‌توانند نقش معلم خصوصی را برای دروس مختلف، مثلا ریاضیات دبیرستان، ایفا کنند.
علی اکبری بیان کرد: در سطح پیشرفته‌تر، هوش مصنوعی می‌تواند کلاس درس ایجاد کند. "استاد اطلاعات دانشجویان و نمرات آن‌ها را وارد می‌کند و هوش مصنوعی بر اساس تحلیل داده‌ها، طرح درس مناسب را پیشنهاد می‌دهد، محتوای آموزشی را شخصی‌سازی کرده و حتی به استاد نیز برای بهبود روش تدریس راهنمایی ارائه می‌کند. عملاً کلاس رفتن سنتی می‌تواند بی‌معنی شود.
آینده دانشگاه‌ها و نقش مدرسان در عصر هوش مصنوعی
علی اکبری با نگاهی که آن را "بدبینانه" اما محتمل خواند، اظهار داشت: در آموزش سه عنصر اصلی داریم: مدرس، دانشجو (یادگیرنده) و کلاس درس. هوش مصنوعی در حال گرفتن نقش مدرس و کلاس درس است. اگر خوش‌بینانه نگاه کنیم، شاید در پنج سال آینده، دانشگاه به شکل فعلی دیگر وجود نداشته باشد و دانشجویان از طریق پلتفرم‌های دیگر آموزش ببینند.
وی افزود که حتی خود هوش مصنوعی نیز در پاسخ به این سوال که آیا جایگزین معلم می‌شود، با نوعی «کسر نفسی» پاسخ می‌دهد که تعاملات انسانی را ندارد، اما اگر صرفاً جنبه آموزشی مدنظر باشد، در بسیاری از شقوق جایگزین خواهد شد. همچنین، هرچند هوش مصنوعی ادعا می‌کند کلاس درس را به طور کامل حذف نمی‌کند بلکه متحول می‌سازد، اما علی اکبری معتقد است این تحول به معنای کاهش چشمگیر نقش کلاس‌های سنتی (شاید تا ۸۰ درصد) خواهد بود.
ضرورت حرکت از مصرف‌کنندگی به ابزارسازی
مهم‌ترین بخش سخنان علی اکبری به چالش پیش روی ایران در مواجهه با هوش مصنوعی اختصاص داشت: سوال بزرگ این است که ما به عنوان دانشگاه، اعضای هیئت علمی یا نظام آموزش عالی کشور با هوش مصنوعی می‌خواهیم چه کنیم؟ رویکرد فعلی اغلب کشور، استفاده از هوش مصنوعی به عنوان ابزار است. اما ما باید به این فکر کنیم که خودمان ابزار بسازیم. اگر ابزار نسازیم، صرفاً استفاده‌کننده الگوریتم‌ها و دیتاهای دیگران خواهیم بود و چیزی از این برای کشور در نخواهد آمد.
وی با اشاره به سرمایه‌گذاری عظیم کشورهایی مانند امارات، عربستان سعودی، قطر، عمان و ترکیه در منطقه، رتبه ایران را از نظر سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی در منطقه شانزدهم و در دنیا حدود هشتادم تا نودم عنوان کرد و افزود: ما در زیرساخت (خرید سرور) رتبه بهتری داریم، اما در فناوری و پیگیری‌های دولتی وضعیت مطلوبی نداریم.
دعوت به اقدام و آینده‌پژوهی در آموزش
علی اکبری در پایان، ضمن قدردانی از تلاش‌های دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه هوش مصنوعی تحت رهبری دکتر طهرانچی، تأکید کرد: اگر قرار است در حوزه هوش مصنوعی، به‌ویژه در آموزش، حرفی برای گفتن داشته باشیم، باید به سمت تولید ابزار حرکت کنیم. ما باید بتوانیم چیزهایی تولید کنیم که دنیا از آن استفاده کند. هدف من از این صحبت‌ها، انتقال دغدغه‌ای بود که در ذهن خودم وجود دارد و معتقدم در حوزه آموزش باید یک فکر جدی و یک شروع قدرتمند داشته باشیم.
انتهای پیام/
