بازی اسم و فامیل در وزارت ارتباطات!

به گزارش خبرگزاری آنا؛ هیات عالی وزارت ارتباطات در جدیدترین سفر استانی خود به ریاست ستار هاشمی عازم استان اردبیل شده بودند. در گزارشی که تارنمای اطلاع‌رسانی وزارتخانه از این سفر منتشر کرد، به برخی از طرح‌های به بهره‌برداری رسیده اشاره شده بود، یکی از پروژه‌های مطرح شده توسط وزارت ارتباطات بهره‌برداری از «فاز نخست پروژه «اتصال» منازل و کسب‌وکارها به فیبرنوری شهر اردبیل با سرمایه‌گذاری ۲۱۵۰ میلیارد ریال با «اتصال» ۴۵۰ مشترک» بود.

اشاره به این طرح به عنوان یکی از پروژه‌هایی که ستار هاشمی و هیأت همراه آن را افتتاح کردند، چند نکته قابل تأمل داشت. نخست آنکه از عبارت مطرح‌شده در سایت وزارتخانه چنین برداشت می‌شود که برای اتصال ۴۵۰ مشترک به شبکه پرسرعت فیبر نوری در اردبیل ۲۱۵ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شده است! معنای چنین برداشتی این خواهد بود که اپراتور ارتباطی با هدایت وزارتخانه به ازای هر مشترک متصل‌شده، مبلغی در حدود ۴۷۷ میلیون تومان سرمایه‌گذاری کرده است! در حالی که ما حتی اگر هزینه ایجاد اتصال به ازای هر مشترک را ۱۰ میلیون تومان هم محاسبه کنیم، حداکثر سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای متصل کردن این تعداد از کاربران به شبکه ۴.۵ میلیارد تومان خواهد بود!

بنابراین واضح است که مبلغ اعلام‌شده از سوی وزارت ارتباطات نمی‌تواند مبلغ سرمایه‌گذاری‌شده برای متصل کردن صرف ۴۵۰ مشترک جدید باشد. به نظر می‌رسد وزارتخانه برای پرهیز از به کار بردن کلمه «پوشش» در ادبیات فنی طرح ملی فیبر نوری منازل و کسب‌وکارها، واژه «فاز نخست اتصال» را ابداع کرده است، تا حرف چند ماه گذشته خود مبنی بر موضوعیت نداشتن توسعه پوشش را نقض نکند.

هرچند رفتار عملی مدیران ارشد وزارت ارتباطات و شخص وزیر نشان می‌دهد که احتمال دارد در آینده شاهد تغییر در رویه وزارتخانه باشیم و مجموعه وزارت ارتباطات خود نیز به این نتیجه رسیده است که «توسعه پوشش» مقدمه اتصال خواهد بود، ولی برای اینکه واژه «پوشش» را استفاده نکنند، احتمالاً باید شاهد جایگزینی این واژه با «فاز نخست اتصال» در ادبیات وزارتخانه باشیم! حال مشخص نیست که این بازی اسم فامیل واقعیت را هم تغییر می‌دهد یا منفعتی برای کشور یا حتی وزارتخانه نیز دارد یا چنین چیزی نیست!

تغییر اسامی، سبب نمی‌شود تا تفاوتی در واقعیت ایجاد شود؛ «فاز نخست اتصال» یا «پوشش» هر دو یک معنا دارند و برقراری هر اتصالی به شبکه فیبر نوری ارتباط مستقیم با وجود پوشش در منطقه دارد. اگر پوششی توسعه نداده باشیم، بر فرض که اپراتوری یک میلیون تقاضای اتصال هم در یک شهر ایجاد کرد، چطور به آنها پاسخ خواهد داد؟!

وزارت ارتباطات به جای اصرار عجیب و گاهی شبیه به لج‌بازی برای تغییر اصطلاحات فنی که مورد پذیرش کشور‌های مختلف در جهان نیز هستند، بهتر است که تمرکز خود را روی بهبود و تسریع این طرح ملی و حیاتی قرار دهد.

اصلاح مصوبه ۳۲۹ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در جلسه ۳۶۱ کمیسیون و تغییر عبارت «شعاع هوایی» یکی از اقدامات مناسب وزارت ارتباطات دوره چهاردهم بود که سبب تسریع و تسهیل روند اجرایی طرح خواهد شد. اکنون در سایر موارد هم انتظار می‌رود تا روندی مشابه در پیش گرفته شود. اینکه دو کلمه صحیح «پوشش» و «اتصال» توسط وزارتخانه استفاده شود یا «فاز نخست اتصال» را جایگزین عبارت جهانی «پوشش» بهره‌گیرند، مسئله اساسی طرح ملی فیبر نوری منازل و کسب‌وکار‌ها نیست. امروز در طرح با چالش‌های جدی‌تری همچون عدم همکاری شهرداری‌ها برای صدور حداکثر ۱۵ روزه مجوز حفاری در سطح شهر‌ها بر اساس تعرفه‌های کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، علیرغم وجود قانون مصوب مجلس، موانع مردمی و اداری، افزایش جدی قیمت ارز و گران شدن توسعه شبکه برای اپراتور‌ها و نیاز به اصلاح رقم مشوق‌ها به جهت تحمیل نشدن هزینه بیشتر به مشترک نهایی و... مواجه است که رفع آنها نیاز به پیگیری و تلاش جدی مجموعه وزارتخانه دارد.

میزان پوشش آمار بی‌حساب و کتابی نیست و تنها جایی که آن را مورد استناد قرار می‌دهد ایران نیست، بلکه کشور‌های اروپایی هم وقتی می‌خواهند از فیبر نوری صحبت کنند، به سطح پوشش توجه می‌کنند. جهت نمونه می‌توان به تعریف انجمن فیبر نوری منازل اروپا از پوشش یا (home passed) اشاره کرد که آن را تعداد ساختمان‌هایی عنوان می‌کند که امکان اتصال به شبکه فیبر نوری را دارند، تعریفی که متفاوت از اتصال یا «home connected» است؛ بنابراین ارائۀ آمار‌های غیر دقیق توسط وزارت ارتباطات نه فقط موجب کمک به وزارتخانه نمی‌شود و یک طرح ملی را تسریع نمی‌کند، بلکه کار را دچار اختلال می‌کند و شبهاتی برای افکار عمومی ایجاد خواهد شد.

گزارش وزارتخانه حتی به این موضوع هم اشاره نمی‌کند که این ۲۱۵ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری برای توسعه فیبر نوری در خود شهر اردبیل بوده است یا مربوط به چند شهر در این استان می‌شود. حتی همچون برخی موارد گذشته به زمان آغاز و اتمام طرح نیز اشاره نمی‌شود؛ به نظر می‌رسد تمایلی وجود ندارد که افکار عمومی بداند افتتاح‌های امروز ماحصل مجموعۀ اقداماتی محسوب می‌شود که دولت قبل آن را شروع کرده است و اکنون شاهد پایان عملیات اجرایی و افتتاح آن هستیم.

طرح‌های زیرساختی بلندمدت هستند و بعضاً امکان دارد که در دولتی شروع شوند، اما کابینه دیگری آنها را تکمیل کند. ولی گاهی در میان تعلقات جناحی، یاسی در کشور فراموش می‌شود که وظیفۀ همۀ دستگاه‌ها بیش از هر توجهی به امور جناحی، امیدآفرینی در میان مردم است. پیش‌تر هم گفتیم که فرهنگ «فقط من خدمت می‌کنم و پیش از من اتفاقی نیافتاده است» در نظام بروکراسی ایران باید تغییر کند تا مردم به کارآیی و دستاورد‌های کشور امیدوارتر شوند.

ارائه این آمار غیر دقیق توسط تارنمای اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات در حالی اتفاق می‌افتد که دوشنبه هفتۀ گذشته و ۳ روز قبل از سفر استانی جدید هاشمی به اردبیل، او خطاب به همکاران خود در وزارت ارتباطات گفته بود: «در گزارش‌های ارائه شده، وضعیتی که تحویل گرفته‌ایم و کار‌های انجام شده و همچنین کار‌هایی را که باید انجام دهیم، دقیق و قابل سنجش مشخص باشد و اگر در جایی هم وضعیت قرمز بود و پسرفت داشتیم، حتماً باید صادقانه در گزارش‌ها منعکس شود.»

گزارش سایت وزارتخانه نکته جالب دیگری هم داشت. این گزارش، توسعۀ سایت‌های ۲G، ۳G و ۴G توسط اپراتور‌های همراه را به نوعی دستاوردی معرفی کرده بود که هیأت عالی اعزامی وزارتخانه افتتاح کرده است، در حالی که توسعۀ این سایت‌ها برنامۀ مستمر اپراتور‌ها محسوب می‌شود و شاید نتوان به آنها همچون یک دستاورد نگاه کرد.

انتظار می‌رود که وزارت ارتباطات همان‌طور که گفته شد، تمرکز خود در طرح فیبر نوری منازل و کسب‌وکار‌ها را روی حل مسائل اساسی قرار دهد. تلاش برای تغییر ادبیات و خلق واژه، حتماً سودی به حال صنعت ارتباطات کشور و مردم نخواهد داشت، اما حل مسائل اساسی مانند چالش‌های شهرداری‌ها با اپراتور‌ها به طور قطع آیندۀ ارتباطی ایران را بهبود خواهد بخشید.