تولید ۸ هزار مگاوات انرژی خورشیدی در کرمان؛ سرزمین معادن صاحب صندوق سرمایه‌گذاری می‌شود

خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ کرمان نگینی درخشان در دل کویر که همواره در طول تاریخ، مهد تمدن و فرهنگ بوده است، استانی با پیشینه‌ای غنی و ظرفیت‌های بالقوه فراوان که نیازمند توجه و سرمایه‌گذاری هوشمندانه است.

اما متأسفانه در سال‌های گذشته با وجود ظرفیت‌های بزرگ استان کرمان با مناطق وسیع معدن‌خیز، این استان با چالش‌های متعددی از جمله کمبود منابع آبی، حاشیه‌نشینی گسترده و نرخ بیکاری بالا مواجه بوده است.

اکنون در آستانه تحولی نو، کرمان با رویکردی تحرک‌بخش و با اولویت قراردادن سرمایه‌گذاری، گام در مسیری تازه نهاده است، مسیری که نه‌تنها به‌دنبال رفع چالش‌های موجود است، بلکه در پی ایجاد یک محیط سرمایه‌گذاری جذاب و کارآمد، به‌منظور شکوفایی ظرفیت‌های نهفته استان است.

اما این سؤال مطرح است که آیا این تلاش‌ها، فراتر از شعار و وعده به توسعه‌ای پایدار و متوازن منجر شده یا خواهد شد؟ آیا این رویکرد جدید، قادر خواهد بود کرمان را از استانی صرفاً برخوردار از منابع طبیعی به قطبی صنعتی، کشاورزی و گردشگری در سطح ملی تبدیل کند؟

البته در دولت‌های گذشته و استانداران مختلف تلاش‌های برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های وسیع معدنی و صنعتی استان کرمان صورت گرفته، اما هیچ‌گاه به‌طور کامل گره از مسائل این استان باز نکرده، درحالی که کرمان با یک پیشینه قوی و سرشار از ظرفیت‌ها و دارای ایده‌ها نو برای پیشرفت هیچ‌گاه کاملاً به حق خود نرسیده است.

با یک حساب سرانگشتی به این موضوع پی می‌بریم که استان کرمان با ظرفیت‌های فراوان معدنی، صنعتی و برقی که دارد می‌تواند حتی در بسیاری از زمینه‌های نیازهای ملی را تأمین کند.

در این راستا، اقدامات متعددی صورت گرفته، ازجمله راه‌اندازی دفتر مشترک سرمایه‌گذاری در تهران، تشکیل ستاد تحرک‌بخشی به سرمایه‌گذاری و تجهیز اتاق‌های سرمایه‌گذاری در فرمانداری‌ها تا به این وسیله سرمایه‌گذاران ترغیب به سرمایه‌گذاری در این استان شوند.

اما سؤال اینجاست که آیا این اقدامات، کافی و مؤثر خواهند بود و آیا زیرساخت‌های لازم برای جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری به طور کامل مهیا شده است؟

پاسخ به این سؤالات نیازمند بررسی دقیق و ارزیابی مستمر، شفافیت و پاسخگویی مسئولان در قبال وعده‌های داده شده و پیگیری جدی مشکلات و موانع پیش روی سرمایه‌گذاران است.

خبرنگار آنا برای پاسخ به این سؤالات و بررسی وضعیت امروز استان کرمان در مقایسه با ظرفیت‌های موجود در آن گفت‌و‌گویی را با محمدعلی طالبی استاندار کرمان ترتیب داده است تا میزان اثربخشی استان کرمان در اقتصاد کشور را مورد بررسی قرار دهد.

گفت‌و‌گوی آنا با طالبی در پی می‌آید:

مدلسازی زنجیره ارزش مواد معدنی در کرمان؛ رویکردی سیستماتیک برای بهینه‌سازی فرآوری

آنا: در سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» قرار داریم، با توجه به اینکه استان کرمان به‌عنوان یکی از قطب‌های معدنی کشور شناخته می‌شود، چه برنامه‌هایی برای صنایع بالادستی و پایین‌دستی معدن دارید تا با ایجاد ارزش افزوده در این حوزه سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را برای سرمایه‌گذاری در کرمان که قطب معدن کشور است، جلب کنید؟

طالبی: از ابتدای آغاز به کار در استان کرمان، رویکرد تحرک‌بخشی به توسعه این استان با نگاه به اولویت سرمایه‌گذاری را داشتم.

اتفاقات مختلفی هم تا قبل از پایان سال گذشته از جمله افتتاح دفتر مشترک سرمایه‌گذاری و توسعه کارآفرینی کرمان در تهران را رقم زدیم، همچنین ستاد تحرک‌بخشی به سرمایه‌گذاری در استان کرمان و آماده‌سازی مرکز خدمات سرمایه‌گذاری را تشکیل دادیم و این موارد نمونه فعالیت‌هایی بود که سال گذشته انجام دادیم.

تجهیز اتاق‌های سرمایه‌گذاری در تعدادی از فرمانداری‌های استان کرمان را هم می‌توانم به عنوان بخشی از این اقدامات مطرح کنم.

در قالب ستاد و همچنین اتاق مشترک سرمایه‌گذاری مذاکرات متعددی با سرمایه‌گذاران در حوزه‌های مختلف صورت گرفت و براین اساس فعالیت‌های لازم برای ایجاد زمینه‌های سرمایه‌گذاری‌های جدید در حوزه‌های معدن، صنعت، گردشگری و حوزه کشاورزی صورت گرفت که در حال انجام است.

کاری را که برای تحرک بیشتر در زمینه توسعه استان کرمان انجام دادیم، تدوین سند تحرک‌بخشی به توسعه این استان با عنوان «کرمان برفراز» بود.

در قالب «کرمان برفراز» برنامه‌هایی را در حوزه صنعت، معدن و تجارت استان کرمان با رویکرد دنبال کردیم، نخستین رویکرد تأمین زیرساخت‌ها و برنامه‌های حمایتی برای توسعه صنایع کوچک و بزرگ در استان کرمان بود، این برنامه با توجه به ضعف‌هایی که استان کرمان در صنایع کوچک و متوسط دارد، به‌عنوان اولویت‌ جدی استان کرمان با هدف اینکه بخشی از نیاز‌های استان تأمین شود و اشتغال مناسبی در بخش صنعت و معدن ایجاد کند، دنبال می‌شود.

آنا: با توجه به تأکید بر فعال‌سازی معادن راکد و نیمه‌راکد در جنوب استان کرمان و هدایت سرمایه‌گذاران به این سمت، چه برنامه‌های مشخصی برای ایجاد واحد‌های فرآوری مواد معدنی در این منطقه در نظر گرفته شده و چه زمانی انتظار می‌رود این واحد‌ها به بهره‌برداری برسند؟

طالبی: رویکرد در این بخش تکمیل زنجیره تولید در معادن استان کرمان در حوزه صنعت و معدن بود؛ ازجمله در حوزه مس و آهن؛ البته هنوز سرمایه‌گذاری‌هایی مورد نیاز است تا زنجیره کامل تولید را در حوزه مواد معدنی استان کرمان داشته باشیم.

رویکرد دیگر ما در استانداری کرمان فعال‌سازی معادن راکد و نیمه‌راکد در جنوب استان کرمان بود. با توجه به غنایی که جنوب استان کرمان دارد، متأسفانه در حوزه معادن کار چندان زیادی صورت نگرفته و از این جهت توسعه تولید مواد معدنی در جنوب استان کرمان با تأکید بر ایجاد واحد‌های فرآوری مواد معدنی به‌عنوان یکی از رویکرد‌های اصلی در برنامه تحرک‌بخشی دنبال می‌شود و سرمایه‌گذارانی به این سمت هدایت شده‌اند که در آینده از ظرفیت‌های جنوب استان کرمان به‌لحاظ بهره‌برداری معدن استفاده خواهیم کرد.

کشاورزی کرمان با ۵.۵ میلیون متر مکعب آب در مسیر اشتغالزایی

آنا: با توجه به برنامه تحرک‌بخشی در حوزه کشاورزی، گردشگری و شهری، چه برنامه‌های مشخصی برای جذب سرمایه‌گذاری در هریک از این حوزه‌ها در استان کرمان در نظر گرفته شده و چه شاخص‌هایی برای سنجش موفقیت این برنامه‌ها تعیین شده‌اند؟

طالبی: در قالب برنامه تحرک‌بخشی، تحول در اقتصاد کشاورزی استان کرمان را مورد توجه قرار دادیم که بخشی از این برنامه تحول مستلزم سرمایه‌گذاری در حوزه توسعه گلخانه‌ها و همچنین تغییر الگوی کشت در استان کرمان است که به صورت جدی آن را دنبال می‌کنیم.

در حوزه گردشگری هم با توجه به ظرفیت‌های خوبی که استان کرمان در اختیار دارد، توسعه زیرساخت‌های گردشگری را مورد توجه قرار دادیم و براین اساس اولویت‌هایی را برای ایجاد واحد‌های اقامتی و مجتمع‌های تفریحی - گردشگری در استان کرمان تعیین کردیم تا از ظرفیت خوب استان در حوزه گردشگری هم استفاده کنیم.

در حوزه شهری اولویت‌های سرمایه‌گذاری مشخص و به‌نوعی تلاش شده ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مختلف ازجمله ایجاد مجتمع‌های خرید و همچنین ایجاد واحد‌های مختلف خدماتی موردنیاز مردم در شهر کرمان مورد توجه قرار بگیرد.

آنا: راهکارتان برای مدیریت بهینه منابع آبی و حمایت از کشاورزی پایدار چیست و آیا برنامه‌ای برای توسعه فناوری‌های نوین آبیاری و استفاده از آب‌های غیرمتعارف دارید؟

طالبی: در برنامه «تحول در اقتصاد کشاورزی استان کرمان» به بهره‌وری منابع آب این استان توجه جدی شده است.

ازسویی در قالب برنامه‌ای که در بخش کشاورزی تدوین کردیم مقرر شده کشت‌های نوین با استفاده از فناوری‌های پیشرفته در استان کرمان مورد پیگیری و تشویق قرار بگیرند و ایجاد گلخانه‌های هوشمند یکی از موضوعاتی است که مورد توجه است.

بنا داریم کشاورزی استان کرمان را به سمت اقتصادی‌تر شدن حرکت دهیم و هدایت کنیم، چراکه حدود ۴۰ درصد از اشتغال استان کرمان در بخش کشاورزی است، اما فقط ۱۶ درصد GDP (تولید ناخالص داخلی) استان کرمان متعلق به بخش کشاورزی است.

در برنامه «تحول در اقتصاد کشاورزی استان کرمان» به بهره‌وری منابع آب این استان توجه شده، همچنین در قالب برنامه‌ای که در بخش کشاورزی تدوین کردیم کشت‌های نوین با استفاده از فناوری‌های پیشرفته در استان مورد پیگیری و تشویق قرار گرفت و ایجاد گلخانه‌های هوشمند را در برنامه داریم

بنابراین لازم است کشاورزی کرمان که با استفاده از منابع غنی حدود ۵.۵ میلیون متر مکعب آب مصرف می‌کند به سمتی برود که بتواند سهم بیشتری را در درآمد سرانه داشته باشد و شرایط بهتری را برای معیشت کشاورزان رقم بزند.

آنا: برسیم به حوزه زیرساخت‌های عمرانی استان کرمان که بخش عمده اقتصاد استان را تشکیل می‌دهد، یکی از مشکلات استان کرمان مسئله حاشیه‌نشینی آن است، چه برنامه‌ای برای ساماندهی مناطق حاشیه‌نشین و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان این مناطق دارید. در دو سال گذشته ۳۰ هزار نفر در مناطق حاشیه‌ای کرمان زندگی می‌کردند و در چهار منطقه حاشیه شهر کرمان سکونت داشتند. برای ساماندهی مناطق حاشیه‌نشین و حاشیه‌نشین‌ها چه برنامه‌ای دارید و چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

طالبی: برخی از مشکلاتی که در مناطق حاشیه‌نشین شهر کرمان داریم در قالب جلسات مختلف با حضور کارشناسان مورد بررسی و واکاوی قرار دادیم و نحوه عمل دستگاه‌ها در مدیریت مسائل سکونتگاه‌های غیررسمی و مناطق حاشیه‌ای شهر کرمان مشخص و مقرر شده به‌تدریج موضوعات و مسائل مورد پیگیری و بررسی قرار بگیرد.

البته باید این نکته را یادآور شوم که ساماندهی مناطق حاشیه‌ای شهر کرمان با توجه به تعدد این مناطق مستلزم صرف اعتبار سنگین است که نه در بودجه دستگاه‌های دولتی پیش‌بینی شده و نه از عهده شهرداری برمی‌آید، اما در عین حال با همکاری‌ای که دستگاه‌های خدمات‌رسانی استان کرمان داشته‌اند، قرار شد بخشی از مشکلات و مسائلی که در این مناطق وجود دارد از طریق منابع استانی مورد حل و فصل قرار بگیرد.

در بحث تأمین مسکن و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی در شهر کرمان نیز برنامه ویژه‌ای داریم، اما متأسفانه نگاه پیشگیری که باید برای جلوگیری از ایجاد این سکونتگاه‌های غیررسمی ایجاد می‌شد، وجود نداشته و امروز شهر کرمان را با برخی از چالش‌ها مواجه کرده که امیدواریم در کمترین زمان ممکن این مسائل مدیریت شود.

آنا: برنامه شما برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری از آن چیست و اقداماتی برای کاهش آلودگی هوا و حفظ محیط زیست انجام شده است؟

طالبی: کرمان یکی از استان‌هایی است که در تولید برق و نیروگاه‌های سیکل ترکیبی بیش از میزان مصرف خود، برق تولید و به دیسپاچینگ ملی هم کمک می‌کند.

در حوزه انرژی خورشیدی با توجه به شرایط و ظرفیت‌های خوبی که در استان کرمان وجود داشت، از ابتدا تولید ۲ هزار مگاوات انرژی خورشیدی را هدف گرفتیم و از طریق تشکیل یک ستاد و کمیته عملیاتی ذیل آن ستاد، مسائل و موضوعات توسعه نیروگاه‌های خورشیدی را مورد توجه قرار دادیم، اما در ادامه کار با درخواست‌های زیادی مواجه شدیم که از طریق سرمایه‌گذاران مختلف به استان کرمان واصل شد و بخشی از این درخواست‌ها مربوط به بنگاه‌های بزرگ اقتصادی استان بود و به‌نوعی الزاماتی را برای تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در ضوابط قانونی داشتند و بخشی هم سرمایه‌گذارانی بودند که با توجه به اینکه تولید انرژی خورشیدی در کشور توجیه خوبی دارد و کرمان هم یکی از استان‌هایی است که به‌لحاظ تابش خورشید، شرایط مساعدی دارد، به سمت سرمایه‌گذاری در استان کرمان سوق پیدا کردند.

بنابراین با این درخواست‌های فراوان مواجه شدیم که از این جهت، جهت‌گیری اولیه را اصلاح کردیم و اکنون تولید ۸ هزار مگاوات انرژی خورشیدی را به‌عنوان هدف خودمان در استان کرمان قرار دادیم و ممکن است با استقبالی که سرمایه‌گذاران انجام می‌دهند، این رقم بازهم افزایش پیدا کند.

همانطور که اشاره کردم اکنون ۲ هزار مگاوات انرژی خورشیدی اجرایی شده، یعنی مجوز‌ها صادر و زمین‌ها تأمین شده و سرمایه‌گذاران در حال اجرای پروژه‌های خودشان هستند و حدود ۶ هزار مگاوات هم در مراحل مختلف وجود دارد، هم در زمینه مشخص و تأمین زمین و هم در مرحله صدور مجوز جمعاً ۸ هزار مگاوات وارد فرآیند اجرایی احداث در استان کرمان شده‌اند.

کرمان، قطب انرژی ایران؛ تولید برق مازاد، رفاه را به خانه‌های کرمانی‌ها می‌آورد؟

آنا: در حوزه انرژی بادی چه اقداماتی در استان کرمان انجام شده است؟ 

طالبی: درباره انرژی بادی هم یک مجوز صادر شده و در این حوزه (انرژی‌های بادی) ظرفیت‌های بسیار خوبی در استان کرمان در اختیار داریم که می‌تواند این سرمایه‌گذاری را توجیه‌پذیرتر کند، اما با توجه به اینکه قیمت تمام‌شده نیروگاه‌های بادی در مقایسه با نیروگاه‌های خورشیدی بالاتر است، لازم است در حوزه انرژی بادی، دولت تسهیلات بهتر و مشوّق‌های بیشتری را برای سرمایه‌گذاران مهیا کند.

آنا: برنامه شما برای حمایت از تولیدکنندگان و کارآفرینان استان کرمان چیست، آیا تسهیلاتی برای ایجاد توسعه کسب و کار‌های خُرد و متوسط در نظر گرفته‌اید؟

طالبی: چندین فعالیت را در این زمینه انجام دادیم، نخست افتتاح مرکز خدمات سرمایه‌گذاری است که حضور استاندار و مدیران دستگاه‌های مختلف در مرکز خدمات سرمایه‌گذاری این امکان را به سرمایه‌گذاران مختلف می‌دهد تا بتوانند مسائل خودشان را به صورت مستقیم با مقامات ارشد استان کرمان و دستگاه‌های مرتبط مطرح کنند و مورد پیگیری قرار دهند.

علاوه بر منابع ملی در بانک‌های عامل و صندوق توسعه ملی که قطعاً برای حمایت از سرمایه‌گذاری‌های استان کرمان مورد توجه قرار خواهیم داد، در این استان بنای راه‌اندازی یک صندوق سرمایه‌گذاری و همچنین یک بانک دیجیتال یا نئوبانک داریم که مقدمات آن مهیا شده و با راه‌اندازی ساختار‌های مالی که استان کرمان به دنبال آن است، زمینه و فرصت حمایت از سرمایه‌گذاری‌های استان کرمان در بخش‌های مختلف فراهم خواهد شد.

آنا: اولویت‌های اصلی شما در دوره تصدی استانداری کرمان در سال جاری چیست و اهدافی که برای توسعه و پیشرفت استان کرمان در نظر دارید، شامل چه مواردی می‌شود؟

طالبی: در خلال صحبت‌ها اشاره کردم که اولویت اصلی ما تحرک‌بخشی و توسعه استان کرمان در حوزه‌های مختلف است که در قالب یک سند به‌عنوان «کرمان برفراز» دنبال می‌کنیم تا تعامل خوبی را بین مردم و مسئولان در بخش‌های مختلف برقرار کنیم و یک گفتمان مشترک را در بُعد پیشرفت استان کرمان به وجود بیاوریم تا با همکاری همگانی بتواند نتایج درخشانی را برای استان کرمان رقم بزند.

آنا: در این زمینه از استادان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ازجمله دانشگاه آزاد اسلامی استفاده می‌کنید تا با مشاوره‌‌های علمی دریافتی، این ایده‌های کارشناسانه را در حوزه‌های صنعت، معدن و سایر بخش‌ها به‌کارگیری کنید؟

طالبی: بله. در جلسات مختلف در قالب هم‌اندیشی‌های مختلف خدمت استادان دانشگاه در دانشگاه‌های مختلف بودیم و برخی از مشاوران تجزیه طرح‌ها و اسناد توسعه‌ای استان‌ها از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها بودند که ایده‌های خودشان را ارائه کردند و آن چیزی که امروز در استان کرمان دنبال می‌شود جمع‌بندی نظرات و دیدگاه‌های نخبگان استانی است.