زمان پوست اندازی صنعت خودرو رسید/ چرا سرمایه گذاری برای تولید نقطه کانونی شد؟
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، امسال در شرایطی «سرمایه‌گذاری برای تولید» نامگذاری شده که صنعت خودرو به‌عنوان یکی از پیشران‌های اقتصاد، سال هاست دچار کمبود سرمایه‌گذاری موثر است و همین باعث ایجاد چالش‌هایی در مسیر تولید محصولات در این صنعت شده است. این در حالی است که سرمایه‌گذاری خارجی در این صنعت تقریبا صفر است و سرمایه‌گذاری داخلی نیز به‌دلیل سیاستگذاری پرخطا و فضای نامطمئن اقتصادی، به سمت فعالیت‌های کم‌ریسک‌تری، چون مونتاژ خودرو هدایت شده است. در همین رابطه خبرنگار آنا در گفتگوی تفصیلی با امیرحسین کاکایی؛ عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت، به بررسی سرمایه گذاری برای تولید در بخش صنعت خودرو پرداخت که در ادامه می‌خوانید.
تحلیل بر آخرین اوضاع اقتصادی کشور و شعارسال چیست؟
کاکایی: حضرت آقا، سالهاست که رهبری کشور را بر عهده گرفته‌اند. هوش و ذکاوت و علم و دانش ایشان در مدیریت و رهبری کشور نمونه بود و هست؛ پس بلندمدت فکر می‌کنند و منافع ملی را دنبال می‌کنند. همچنین ایشان، بهترین کتاب‌ها و بهترین گزارش‌های متخصصان و اطلاعات پردازش شده را مطالعه و بررسی می‌کنند؛ پس ایشان نسبت به تمامی ما و مسئولان بیشترین اشراف را بر اوضاع کشور دارند. رهبر معظم انقلاب از این فرصت بزرگ سالانه حداکثر استفاده را می‌نمایند و بر مبنای آخرین بررسی ها، با نگاهی به چشم انداز متعالی، با نگاهی به پیشنهادات مشاوران، تحلیلی بر آخرین اوضاع کشور دارند و شعاری ارائه می‌کنند که اگر به آن شعار به عنوان نقطه کانونیِ توجه‌ها، نگاه شود، حرکت به سمت تعالی تضمین می‌شود. در اوایل تعیین شعارها، کشور غرق در درآمد‌های نفتی بود و بیشتر شعارها به مسائل اخلاقی و اجتماعی می‌پرداخت، اما از سال ۱۳۹۰، با پیش بینی به موقع تغییرات و به خصوص شروع دور جدید تحریم‌های ظالمانه آمریکا، و جنگ تجاری بین ما و استکبار جهانی، شعار‌های ایشان سمت و سوی تولیدی پیدا کرد و در همین راستا ایشان امسال را سال سرمایه گذاری برای تولید نامگذاری واعلام کردند.
معنی شعار سال جدید چیست؟
کاکایی: با فرض اینکه مسئولان به شعار‌های سال‌های گذشته عمل کرده‌اند و پایبند هستند، ایشان این شعار را مطرح فرمودند. صفت تولید برای سرمایه، معنی مشخصی دارد؛ باید امسال با توجه جدی به سرمایه، سرمایه گذاری و سرمایه دار در مسیر تولید حرکت کرد. این همان حمایت از سرمایه دار توسعه محور است. من شما را ارجاع می‌دهم به سخنان ایشان در سال ۱۳۹۱؛ که ایشان با عبارتی ساده، ایده کامل و عمیق خود را در مورد سرمایه داری دوباره به صورت یک شعار زیبا مطرح فرمودند؛ اما برای درک شعار و دوری از شعارزدگی و حرکت به سوی پیشرفت، باید همه افکار و سخنرانی‌های ایشان را با هم در کنار سیاست‌های ابلاغی نظام مرور و درک کرد.
اما چرا امسال این موضوع خیلی مهم، نقطه کانونی شده است؟ واقعیت این است که تغییر پاردایم‌های جهانی کسب و کار، جدی است. در این چند سال هم که ظاهرا مسئولین به ابعاد مختلف تولید توجه کرده‌اند و دانش و فناوری هم که در حد اعلای آن، مورد توجه قرار گرفته است (تولید دانش بنیان) ولی قطعا بدون سرمایه گذاری، تمام دانش ما نمی‌تواند تبدیل به تولید ثروت شود. آنچه که به طور مشخص کمبود آن را حضرت آقا حس کرده‌اند، سرمایه است. البته یادآوری می‌کنم که شعار مبتنی بر سرمایه داری و تولید ثروت از هر مسیری نیست؛ بلکه تمرکز ایشان بر تولید است. در فرهنگ ما ایرانیان منظور از تولید، تولید صنعتی کالای صنعتی، کشاورزی و مصرفی است. اینکه ما سرمایه را مثلا در دلالی به کار ببریم، چیزی نیست که ثروت ملتی را افزایش دهد و رفاه پایدار ایجاد کند بلکه تولید پایه رشد واقعی یک ملت است. البته تولید رقابتی با خود توسعه علم و فناوری، اشتغال و ثروت را به دنبال می‌آورد. البته تجارت هم مهم است؛ بدون تجارت مناسب تولید نمی‌تواند ثروت آفرین باشد.
دلالی به جای افزایش متعادل رفاه برای مردم
اما امروزه مرز بین تجارت و دلالی محو شده است و متاسفانه نظام‌های اقتصادی ما به گونه‌ای است که عمده اقتصاد کشور بر مبنای دلالی می‌باشد. دلالی به جای افزایش متعادل رفاه برای همه، ثروت موجود را از جیب عامه مردم در می‌آورد و به جیب ثروتمندان راهی می‌کند؛ این در حالی است که بازرگانی و تجارت درست، باعث تحرک موثر کالا و خدمات و ایجاد ثروت و افزایش رفاه همگان می‌شود. البته ثروتمندان هم ثروتمندتر می‌شوند، اما مردم عادی هم مرفه‌تر می‌شوند و پتانسیل ثروتمند شدن برای همه وجود دارد.نمونه بارز این جریان را در جریان بورس مشاهده کردیم. بورس به ذاته ابزار بسیار مهمی در توسعه کشور‌ها می‌باشد، اما وقتی دلالی به جای تجارت در بورس حاکم می‌شود، فاجعه ۱۳۹۹ ایجاد می‌شود. اما چرا این قدر امسال سرمایه مهم شده است؟
توجه کنید که به منصه ظهور رساندن ایده‌ها و نوآوری‌ها و تولید، نیازمند سرمایه گذاری است و پروژه‌های بزرگ بدون سرمایه گذاری ارزی تقریبا غیرممکن است. حتی پروژه‌های بزرگ مسکن سازی که به ظاهر کامل ایرانی است، مشمول این امر است
وضعیت سرمایه گذاری درصنعت خودرو چگونه ارزیابی می شود
کاکایی: چند سال است که میزان سرمایه گذاری خارجی در کشور کم شده است (تقریبا در حد صفر) و ریال هم که دائما کم ارزشتر می‌شود. از آن طرف متاسفانه صادرکنندگان ما تا حد امکان ارز خود را وارد چرخه طبیعی و رسمی نمی‌کنند و هرچه می‌توانند با آن کاری می‌کنند که سود بیشتری در خارج از کشور بدست آورند. آنها تا جایی پیش رفته‌اند که راهکار‌هایی مانند واردات خودرو نو و دست دوم را برای حداکثرسازی سود خود به سیاستگذاران و وکلای مجلس قبولاندند. البته این افراد و تیم‌های قدرت، حتی در مقابل سیاست درست یکسان سازی ارز و از بین رفتن مسیر‌های غیرشفاف و رانتی ارزی، ایستادند و اولین وزیر دولت جدید را هم با کمک همان وکلای مجلس از دور خارج کردند. آنها جلوی پیاده سازی نظام شفاف مالیاتی هم می‌ایستند. متاسفانه وکلای مجلس هم به جای اینکه پشت سیاست‌های درست بایستند، با آگاهی یا ناآگاهی، با رانتخواران همنوا می‌شوند و الان اوضاع این است که مشاهده می‌کنید؛ نوسان قیمت دلار و در برخی مواقع رسیدن قیمت به ۱۰۰ هزار تومان!
چنین سرمایه دارانی که سود اصلی خود را با رانتخواری و دلالی حداکثر می‌کنند، همان سرمایه داران زالو صفت هستند. خلاصه این واقعیت‌های تلخ این است که شش سال متوالی وارد کانال تورمی بالای سی درصد (یا چهل درصد، بر حسب مرجع اعلامی و نحوه محاسبه) شده‌ایم و احتمالا این هفتمین سال را با تورم پنجاه درصدی روبه رو می‌شویم. تصور کنید که درآمد عامه مردم سالی فقط ده درصد از تورم عقب بماند. یعنی حدود توان خرید مردم به ۶۰ درصد سال ۱۳۹۷ میرسد. بماند که این عقب ماندگی برای عمده مردم از سال ۱۳۹۱ به طور خیلی واضح شروع شد. یعنی طی ده سال توان خرید عامه مردم به کمتر نصف کاهش یافته است. خلاصه این وضعیت معنیاش ایجاد تنش اجتماعی شدید و فقر و فلاکت برای عامه مردم است.
باید سرمایه‌ها به سمت تولید مولد اشتغال زای دانش محور پیش برود
این وضعیت به لحاظ اقتصادی درست نمی‌شود مگر اینکه سرمایه‌ها به سمت تولید مولد اشتغال زای دانش محور پیش برود (به مجموعه شعار‌های این سه سال توجه کنید). چنین تولید نه تنها می‌تواند ثروت آفرینی کند و جیب ثروتمندان را هم پر کند، بلکه باعث باز توزیع ثروت و افزایش سطح رفاه مردم شود و همزمان دانش و دانشمند هم رشد خواهد کرد.
چطورمی توان سرمایه ها را به سمت تولید خودرو برد و آیا در این مسیرپیشرفت خواهیم داشت
کاکایی: متاسفانه شخصا پیش بینی‌ام این است که همانطور که در سال‌های قبلی معمولا از همان نقطه کانونی که رهبر فرزانه انقلاب تاکید می‌فرمایند، به خاطر نحوه برخورد عمده مسئولین و برنامه‌ها و سیاستگذاری‌ها، ضربه خورده‌ایم، امسال هم اتفاقا در این بخش، یعنی سرمایه ضربه بزرگ را بخوریم. احتمال زیاد می‌دهم که امسال فرار سرمایه افزایش پیدا کند، رانتخواری به بهانه سرمایه گذاری در پروژه‌های جدید یا پروژه‌های به درد نخور (مانند هزاران پروژه قبلی)، رشد معنی دار بکند (مانند آن کاری که شهرداری تهران در سال پیش با ساخت و ساز‌های بیمورد در کنار ساخت و ساز‌های به ظاهر مهم، انجام داد). امسال با توجه به تورم پنجاه درصدی کمبود شدید در نقدینگی مورد نیاز در تولید بیش از پیش حس خواهد شد؛ لذا تولیدکنند‌های برنده خواهد بود که بتواند روابط بهتری با صاحبان قدرت و بانک‌ها برقرار کند و نقدینگی مورد نیاز را تامین کند. اما قطعا این مسیر سودآور نخواهد بود. چرا که بازار‌ها در رکود کامل به سر می‌برند (به خاطر کمبود نقدینگی در دست مردم عادی)؛ پس مسیر‌های دلالی بازتر می‌شود.
اما متاسفانه تجربه ما نشان می‌دهد که عمده مسئولین معمولا فقط شعار می‌دهند و ادای تبعیت از مقام معظم رهبری را در می‌آورند؛ نمونه هایش را در همین ده سال گذشته بار‌ها مشاهده کرده ایم. انواع آمار هم می‌دهند و روبان‌ها پاره می‌کنند، اما سفره مردم خالی‌تر می شود. تا می‌آییم حرف هم بزنیم، متهم به سیاه نمایی می‌شویم. خلاصه اینکه این مسئولین و برنامه هایشان که کپی همان برنامه‌های بیست سال گذشته است با سربرگی جدید، همان کار قبلی خود را ادامه می‌دهند که نمونه بارز آن را می‌توانید در حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و هوش مصنوعی مشاهده کنید!
با توجه به مشکلات صنعت خودروسازی چقدر احتمال توسعه سرمایه گذاری در این بخش وجود دارد؟
کاکایی: البته متاسفانه امسال ما با مشکل کمبود شدید آب و حامل‌های انرژی به صورت خیلی جدی برخورد خواهیم کرد؛ خیلی جدی‌تر از سال‌های اخیر! در واقع از امسال مشکل جدیدی هم در این جریانات پیش می‌آید، کمبود شدید گازوییل! چرا؟ چون دولت به جای آن که سیاست توسعه پایداری را برای رفع ناترازی انرژی بیابد، به صنایع دستور داده که خودشان برق تامین کنند و ساده‌ترین مسیر در جلوی راه صنایع خرید دیزل ژنراتور بوده است. پس امسال جنگی حسابی سر سهمیه‌های گازوییل هم بوجود می‌آید و قاچاق و قیمت آزاد گازوییل، که نباید اصلا در داخل کشور وجود داشته باشد، رشد معنی داری پیدا می‌کند و جیب قاچاقچی‌های رسمی پُرتر خواهد شد. البته تولیدکنندگان بزرگ حتما به سمت راه‌های حداکثر استفاده از خلاء‌های قانونی می‌روند و تا آنجا که می‌توانند مواد و قطعات منفصله وارد می‌کنند و به اسم تولید داخلی به خورد نظام بورکراتیک و مردم می‌دهند. البته مونتاژکاری با کمترین درصد ساخت داخل ممکن و واردات کالا هم با سرعت بیشتری نسبت به سه سال اخیر می‌شود. تنها محدودکننده احتمال مقدار ارز در دسترس خواهد بود و نه قوانین!.
یک اتفاق جالبی برایم در نوروز افتاد؛ متوجه شدم که این نوع کلک‌ها فقط در خودروسازی و تولید لوزام خانگی نیست بلکه حتی در صنایعی مانند تولید پوشاک و غذا وجود دارد. توجه کرده‌اید که در این دو سه ساله یک دفعه از کجا سه تا برند تولیدکننده ابزار صنعتی بوجود آمده و از کجا این همه پول تبلیغات می‌دهند؟ باعث تاسف است. سیاستگذاران ما دائما قوانینی را تصویب می‌کنند که مسیر رانت خواری را تقویت می‌کنند و عمده سرمایه داران ما هم بدون تعصب نسبت به ملت و وطن تا می‌توانند در این مسیر قدم بر می‌دارند. معدود سرمایه داران کارآفرین و تولیدکننده هم تحت فشار بیشتر قرار می‌گیرند و یک به یک خسته می‌شوند و از دور خارج می‌شوند. شخصا چنین سرمایه دارانی را می‌شناسم. عمدتا فرزندان این افراد به خاطر سختی‌های زیادی که والدین کشیده‌اند و پتانسیل‌های راحت‌تر برای کسب ثروت، حاضر نیستند که کار خانوادگی خود را ادامه دهند.به هرحال امسال با چالش‌های جدیدی روبه رو هستیم که امیدوارم برای رضای خدا هم که شده است، آن مسئولینی که فوری سربرگ جدید چاپ می‌کنند، ولی همان مسیر قبلی خود را ادامه می‌دهند، نمایش را کنار بگذارند و کمی به حرف رهبرمان به طور عملی گوش دهند و در راه تعالی کشور و رفاه پایدار مردم گام بردارند.
انتهای پیام/
