از تجربه علامه جعفری تا نیاز امروز کشور: غیبت یک اتاق فکر ملی

علی جعفری، فرزند مرحوم علامه محمدتقی جعفری و عضو مرکز نشر آثار این متفکر برجسته، در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا با تأکید بر ضرورت بهره‌گیری ساختاری از ظرفیت نخبگان در حل مسائل کشور گفت: متأسفانه در کشور ما یک اتاق فکر جامع برای همه موضوعات علمی، اجتماعی و فرهنگی وجود ندارد؛ اتاق فکری که در آن متخصصان رشته‌های مختلف مانند فیزیک، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، فلسفه و دیگر حوزه‌ها گرد هم جمع شوند و در تعامل مستقیم با نهاد‌های تصمیم‌گیر، مسیر سیاست‌گذاری کشور را هدایت کنند.

وی افزود: در حال حاضر هر یک از متخصصان و صاحب‌نظران کشور در حوزه خود فعال و دغدغه‌مند هستند، اما آنچه کمبودش به‌شدت احساس می‌شود، وجود سازوکاری یکپارچه برای هم‌گرایی این ظرفیت‌های پراکنده است. اگر چنین ساختاری شکل بگیرد، شناسایی نخبگان، معرفی درست آنان به جامعه و بهره‌گیری عملی از توان علمی‌شان سرعت و کیفیت بیشتری پیدا می‌کند و این مسئله می‌تواند بر روند پیشرفت کشور تأثیر عمیق بگذارد.

جعفری با اشاره به تجربه پدر خود، مرحوم علامه محمدتقی جعفری، در تشکیل نشست‌های فکری توضیح داد: علامه جعفری معتقد بودند ارتباط نخبگان با یکدیگر و با جامعه، تنها در فضای دانشگاهی کافی نیست و باید به شکل منظم و کاربردی سازمان‌دهی شود. به همین دلیل، ایشان از اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ جلسات ماهانه‌ای را با حضور نخبگان و دانشمندان حوزه های گوناگون برگزار می‌کردند. در این نشست‌ها مسائل اجتماعی، فرهنگی و علمی روز مطرح می‌شد و اندیشمندان در فضایی باز و آزاد با یکدیگر به گفت‌و‌گو و تحلیل می‌پرداختند.خروجی‌های این نشست‌ها به‌تدریج به جامعه راه می‌یافت و اثرات مثبتی در سطح فکر عمومی و حتی برخی جریان‌های علمی و فرهنگی کشور ایجاد می‌کرد.

فرزند علامه جعفری با اشاره به نگاه خاص پدرش به مسئله ارتباط نخبگان و حوزه‌های دینی بیان کرد: علامه جعفری بر این باور بودند که در حوزه فقه نیز باید ارتباطی نزدیک میان متخصصان علوم اجتماعی و مراجع برجسته برقرار شود. نظر ایشان این بود که برخی مراجع بزرگ، تیمی از متخصصان اجتماعی را در کنار خود داشته باشند تا مسائل اجتماعی را تحلیل کرده و به فقیهان منتقل کنند. سپس در جلسات مشترکی که به نام "شورای مرجعیت" شناخته می‌شد، مسائل مهم جامعه طرح و درباره آنها فتوا و نظر ارائه شود. این طرح یکی از نمونه‌های عملی تلاش علامه برای پیوند میان دانش تخصصی و تصمیم‌گیری‌های کلان دینی و اجتماعی بود.

علی جعفری در پایان با تأکید بر این‌که «ایجاد اتاق فکر ملی» یکی از نیاز‌های حیاتی امروز کشور است، گفت: اگر بتوانیم تجربه‌هایی مثل جلسات علامه جعفری را با شکل امروزی و با حضور مجموعه‌ای گسترده از دانشمندان، نخبگان و متخصصان احیا کنیم، قطعاً مسیر حل مسائل کشور هموارتر و علمی‌تر خواهد شد.