آیا دانستن سرگذشت هوش مصنوعی میتواند ما را از ترسهای بیپایه یا امیدهای واهی نجات دهد؟ آیا روایت سادهشدهای از تاریخ علم میتواند به درک پیچیدگیهای آن کمک کند؟ در سومین و آخرین بخش از گفتگو با دکتر امیرمحمد گمینی، استاد تاریخ علم، تلاش کردیم به این پرسشها بپردازیم.
یک پژوهش جدید نشان میدهد با تشدید تغییرات اقلیمی، تا پایان قرن حاضر ، بحران کمآبی انسانهای بیشتری را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار خواهد داد. برخلاف پیشبینیهای قبلی، سناریوهای بدتری در راه هستند که حدود ۸۵۰ میلیون نفر را در آینده گرفتار بحران آب ترسیم میکنند.
تحقیقات جدید نشان میدهند ابرمیکروبها یا همان میکروبهای مقاوم به دارو میتوانند تا سال ۲۰۵۰ جان میلیونها نفر را بگیرند، و سالانه حدود ۲ هزار میلیارد دلار برای اقتصاد جهانی هزینه داشته باشند.
بخش دوم گفتگوی آناتک با دکتر امیرمحمد گمینی، استاد تاریخ علم
آیا جهان همچون ماشین عظیمی عمل میکند که با قواعد ریاضی پیش میرود؟ این تصور، که زمانی یک ایده انقلابی بود، از قرن هفدهم تاکنون شکل علم را تغییر داده است. در ادامه گفتگو با دکتر امیرمحمد گمینی، استاد تاریخ علم، به خاستگاهها، پیامدها و دگرگونیهای دیدگاه مکانیکی در تاریخ علم میپردازیم.
آیا محبت مشروط، تهدید به تنبیه، یا اجبار برای بهتر بودن نشانه عشق والدین است یا کنترلگری؟ پژوهشهای جدید نشان میدهند والدینی که با فشارهای روانی و احساسی فرزندان خود را هدایت میکنند، ناخواسته آنها را از یادگیری علاقهمندانه و موفقیت تحصیلی دور میسازند، و این اثرات تا دوران دانشگاه ادامه مییابد.
تاریخ علم فقط درباره کشفیات و اختراعات نیست؛ روایت تلاشی است برای جدا کردن مرز علم از شبهعلم. اگر امروز شاخههای علم به نانو، ژندرمانی و ماهواره رسیده، ریشههای آن در خاکی شکل گرفته که با فلسفه، دین، جادو و تجربه آمیخته بود.
دانشمندان میگویند دستگاهی که در چین ساخته شده میتواند حرکات زنبورها را کنترل کند و این حشرات را به ابزاری مؤثر برای جستجوی نجاتیافتگان در مناطق زلزله زده تبدیل کند.
با کشف جدید باستانشناسان، مشخص شد آنچه زیبایی چشمان مردم ساکن شمال غرب ایران را در عصر آهن، دوچندان میکرده ترکیبی منحصر به فرد است که پژوهشگران به تازگی به ساختار آن پی بردهاند.
در جهشی نوآورانه گروهی از دانشمندان موفق به ساخت نوعی ماده اسفنجمانند شدهاند که تنها با استفاده از نور خورشید و یک پوشش پلاستیکی شفاف، آب شور اقیانوس را به آب آشامیدنی تبدیل میکند. این آبشیرینکن جدید بدون نیاز به برق یا تجهیزات پیچیده در فضای باز آزمایش شده است و نتایج آن، نوید بخش راهی تازه برای دسترسی آسان به آب سالم است.
دانشمندان با کشف ساختار دقیق یک رنگدانه زرد باکتریایی، راهی نو برای استفاده از میکروبها در تولید داروهای آنتیبیوتیک جدید و سوختهای پاک یافتهاند؛ کشفی که میتواند آینده انرژیهای تجدیدپذیر و مقابله با باکتریهای مقاوم به دارو را دگرگون کند.
در طبیعت وحشی، زندگی اجتماعی میتواند ضامن بقا باشد. برای شامپانزههای ماده، پیوند با دیگران تنها به مثابه «چسب عاطفی» عمل نمیکند بلکه برای زنده ماندن نوزادان حیاتی است. بررسی این نزدیکترین خویشاوندان زنده انسانی با شباهت ژنتیکی بیش از ۹۸ درصد چه بسا آینهای برای نگاه کردن به زندگی خودمان باشد.
طبیعت همیشه برای انسانها الهام بخش بوده است و برخی از نوآورانهترین و مفیدترین اختراعات بشر از طبیعت الهام گرفته شدهاند. در همین راستا دانشمندان به تازگی با ایده گرفتن از ساختار ضربهگیر بدن میگوی آخوندکی، مواد مقاوم در برابر ضربه تولید کردند.
در روزها و شبهای پیش رو، آسمان نمایش باشکوهی برایتان آماده کرده است؛ از همنشینی ماه با ستارگان درخشان مانند سماک اعزل و قلبالعقرب گرفته تا عبور سیارههای زهره، زحل و مشتری در کنار ماه و خوشه پروین. این رویدادهای نجومی، فرصتی ناب برای علاقهمندان آسمان است تا بدون تلسکوپ، شگفتیهای کیهان را با چشم غیرمسلح تماشا کنند.
دانشمندان گونه جدیدی از دایناسور به اندازه یک سگ را کشف کردهاند که حدود ۱۵۰ میلیون سال پیش در آمریکای امروزی، در کنار گونههای شناختهشده و تنومندی مانند استگوسور و دیپلودوکوس، زندگی میکرده است.
چهار میلیارد سال پیش زمین شرایط حیات نداشت. اما اولین سلولها شروع به ایجاد تغییرات کردند. محققان در جستجوی راز تامین انرژی سلولهای اولیه بدون فرآیند فتوسنتز، به پاسخی جالب رسیدهاند که ما را به دل کوهها، اعماق زمین و ترکیب اسرارآمیز آهن و گوگرد میبرد.
تحلیل دادههای ماهوارهای طی دو دهه گذشته نشان داده است که رنگ اقیانوسهای جهان در نزدیکی مناطق قطبی سبزتر میشود، در حالی که رنگ آبی آنها در نزدیکی خط استوا یعنی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری بیشتر میشود.
تیمی از دانشمندان به رهبری دانشگاه پنسیلوانیا، مولکولهای ضد سرطان مؤثری را از یک قارچ کشنده به نام آسپرژیلوس فلاووس (Aspergillus flavus) استخراج کردهاند. این قارچ همان گونه مظنونی است که گفته میشود احتمالا باعث مرگهای مرموز در میان باستانشناسانی شده است که وارد مقبرههای باستانی فراعنه شدهاند.