آخرین مطالب
نوبل پزشکی یا فیزیولوژی امسال به «ایمنی شناسی» رسید
همه چیز درباره نوبل پزشکی ۲۰۲۵ برای کشف سازوکار «تحمل ایمنی»
دیروز جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی به سه پژوهشگر اهدا شد که راز چگونگی خودمهارگری سیستم ایمنی بدن را آشکار کردند. کشفی که پرده از یکی از پیچیدهترین معماهای زیستشناسی برداشت؛ سازوکاری در دل سیستم ایمنی که میان دفاع و خودتخریبی مرز میکشد. این پژوهش نشان میدهد چگونه بدن میآموزد به خود حمله نکند و چگونه برهمخوردن این تعادل میتواند به سرطان یا بیماریهای خودایمنی بینجامد.
عنصری ضروری به نام کروم که در بدن هیچ کاری نمیکند
کروم، فلزی درخشان که معمولاً در شیرآلات و دستگیرهها میبینیم، سالهاست بهعنوان یک «عنصر ضروری» در مکملهای غذایی شناخته میشود؛ اما آیا واقعاً این فلز برای سلامت بدن انسان اهمیتی دارد؟ در حالی که تحقیقات گستردهای دربارهی نقش کروم انجام شده، شواهد علمی اندکی از نیاز بدن به این فلز وجود دارد و شاید کروم فقط یک عنصر بیتأثیر در بدن ما باشد.
مغز زنان در روزهای قاعدگی بازسازی میشود
مغز زنان در طول ماه، ساکت و بیتغییر نمیماند. هر نوسان هورمونی که بدن را برای قاعدگی آماده میکند، در سکوت، نقشه ظریف شبکههای عصبی مغز را هم بازنویسی میکند. پژوهشی تازه نشان میدهد که این دگرگونیها نهتنها در نواحی مرتبط با تولیدمثل، بلکه در سراسر مغز اتفاق میافتد؛ درست مثل موجی که از مرکز دریا به همهجا میرسد. این یافتهها تصویری تازه از رابطهی پیچیده هورمونها و مغز ارائه میدهد رابطهای که کمتر شناخته شده است، با وجود آنکه نیمی از جمعیت جهان در هر ماه تجربهاش میکنند.
آیندهی تشخیص آنفلوآنزا در یک تکه آدامس
آدامسی که بیماری را لو میدهد
یک مزهی ساده میتواند سرنوشت سلامت جمعی را تغییر دهد. تصور کنید به جای فروبردن چیزی شبیه گوش پاککن در بینی، تنها کافی باشد یک آدامس بجوید تا بفهمید آنفلوآنزا دارید یا نه.
انبه سرشار از قند، علیه دیابت میجنگد
قند همیشه دشمن نیست. پژوهش تازه دانشگاه «جرج میسون» نشان میدهد خوردن روزانه انبه، با وجود داشتن بیش از ۳۰ گرم قند طبیعی، میتواند قند خون را بهتر از یک میانوعده کمقند تنظیم کند و حتی چربی بدن را کاهش دهد.
گفتوگو با عضو انجمن ملی زبان اشاره به مناسبت روز جهانی ناشنوایان
آوای دستها؛ حکایت روشنایی در تاریکی بیصدایی
روز جهانی ناشنوایان فرصتی بیبدیل برای شنیدن صدای سکوت است. تحقیقات نشان میدهد یادگیری زبان اشاره، نقشی کلیدی در توسعه مهارتهای شناختی و تقویت ارتباطات اجتماعی کودکان ناشنوا دارد. این زبان مستقل، مسیر رشد مغزی را هموار کرده و باعث پیشرفت تحصیلی و افزایش اعتمادبهنفس میشود. مترجمان زبان اشاره به عنوان واسطههای علمی و آموزشی، نقش مهمی در دسترسی برابر به دانش و اطلاعات ایفا میکنند. این روز، یادآور اهمیت حمایت علمی و عملی از زبان اشاره برای تضمین آیندهای روشن و برابر برای ناشنوایان است.
پروتئین زیاد، سم پنهان در رژیم غذایی
همهچیز در حد تعادل مفید است. پروتئین یکی از سه رکن اصلی تغذیه است و برای عضله، هورمون و ایمنی حیاتی به شمار میرود. اما پژوهشها نشان میدهند که مصرف بیشازحد آن، برخلاف تصور رایج در شبکههای اجتماعی، میتواند پیامدهای خطرناکی برای بدن داشته باشد؛ از ذخیرهی چربی و آسیب کلیوی گرفته تا افزایش خطر سرطان و دیابت.
مغز موسیقیدانها درد را جور دیگری حس میکند
همه دردها یکسان نیستند. مطالعه تازه نشان میدهد نوازندگان حرفهای، به لطف سالها تمرین موسیقی، مغزشان در برابر درد واکنش متفاوتی دارد و نقشه عصبی دستهایشان کمتر تحت تأثیر درد قرار میگیرد. به بیان ساده، موسیقیدانها نهتنها مهارت و حافظهشان را با تمرین میسازند، بلکه ظاهراً تحمل دردشان هم متفاوت شکل میگیرد.
سلامتی قلب در گرو یک تکه شکلات تلخ
پیری همیشه با چینوچروک آغاز نمیشود. گاهی در اعماق بدن، التهاب مزمن آرام و بیصدا پیش میرود و زمینهساز بیماریهای قلبی و دیابت میشود. پژوهشی نشان میدهد مصرف روزانه مکملهای «کاکائو» (Cocoa Extract) سرشار از «فلاوانول» (Flavanols) میتواند سطح پروتئینهای التهابی را کاهش دهد و به این ترتیب روند التهاب پیری را آرام کند. این کشف امید تازهای برای سالمندان و کسانی است که به دنبال راهی طبیعی برای محافظت از قلب و کاهش خطر مرگومیر ناشی از بیماریهای قلبی هستند.
افسردگی فصلی؛ پژواک کمبود نور در شیمی بدن و ذهن
خزان در روان؛ روایت اندوه پاییزی
روزها کوتاه میشوند، آسمان زودتر تیره میشود و هوای خنک پاییزی بوی دگرگونی دارد. برای بسیاری، این تغییرات تنها نشانهای از فصل تازهاند، اما برای برخی، آغاز پاییز همزمان با افت انرژی، غم پنهان و احساس سنگینی در ذهن و بدن است.
نوشیدن کمتر از ۱.۵ لیتر آب؛ عامل پنهان افزایش هورمون استرس
کمآبی بدن، استرس را افزایش میدهد
استرس همیشه از کار و دغدغههای روزمره نمیآید. صبح پرمشغلهای دارید؛ ایمیلهای کاری پشت سر هم میرسند، ضربالاجل نزدیک است و قرار است بعدازظهر در جلسهای مهم سخنرانی کنید. شاید فکر کنید تنها چیزی که به شما کمک میکند تمرکز یا آرامش پیدا کنید، یک فنجان قهوه است. اما پژوهشگران هشدار میدهند که یک لیوان ساده آب میتواند همان اندازه یا حتی بیشتر اهمیت داشته باشد. مطالعهای تازه نشان داد کسانی که بهطور منظم کمتر از نیاز بدنشان مایعات مینوشند، در برابر فشار روانی واکنش شدیدتری نشان میدهند، بیآنکه خودشان متوجه باشند.
هوش مصنوعی پیامهای پنهان خون را میشنود
هوش مصنوعی رازهای پنهان خون را آشکار کرد. خون روزمرهای که هر روز در بیمارستانها گرفته میشود، حالا با کمک هوش مصنوعی میتواند به نقشهای برای پیشبینی مرگومیر و شدت آسیب نخاعی تبدیل شود.
نسخهای دیجیتال برای ذهنِ خسته
ذهن خستهاست. هر شب، وقتی چراغها خاموش میشود و سکوت اتاق جایش را به سروصدای فکرهای پراکنده میدهد، یک عادت تازه سراغ خیلیها میآید. باز کردن یک اپلیکیشن مدیتیشن. گوشی را کنار بالش میگذارند، چشمها را میبندند، و با صدای یک راهنمای آرام، از خیابانهای شلوغ ذهنشان فاصله میگیرند. برای بعضیها این فقط چند دقیقه نفس کشیدن عمیق است؛ برای بعضی دیگر، راهی برای زنده ماندن در میانهی طوفان اضطراب. هیچکس فکرش را نمیکرد روزی برسد که «آرام گرفتن» هم نسخهی دیجیتال داشته باشد؛ اما حالا، در جهانی که همهچیز از کنترل خارج بهنظر میرسد، این اپها مثل لنگر کوچکی هستند در دریای پرتلاطم روزمرگی.
گفتوگو با عضو انجمن ملی زبان اشاره به مناسبت روز جهانی زبان اشاره
زبان اشاره؛ پلی میان صدا و سکوت
حرکت دستها، روایتگر زندگی است. در جمعی پرهیاهو، واژهها یکی پس از دیگری بر زبانها جاری میشوند؛ خندهها فضا را پر میکند و صداها همچون موجی در گوشها میپیچد. حالا کافی است لحظهای چشمها را ببندید و جهان را بدون صدا تصور کنید. چه میماند؟ برای جامعه ناشنوا، این خلأ سالهاست با زبانی پر از حرکت، نگاه و احساس پر شده است؛ زبانی که نه تنها ابزار ارتباط که بخشی از هویت و فرهنگ آنهاست.
وقتی مغز دوستان در یک ریتم میتپد
مغز دوستان صمیمی حتی در سکوت هماهنگ میشود
دوستی گاهی شبیه جادوست؛ نگاهی کافی است تا جمله نیمهکاره کامل شود یا خندهای در همان ثانیه بلند شود. امروز علم نشان میدهد این هماهنگی فقط احساسی شاعرانه نیست، بلکه واقعاً در مغز اتفاق میافتد.
کشف راز خاموشی گرسنگی در بدن
ورزش تنها کالری نمیسوزاند. دانشمندان کشف کردهاند در میانه تمرینات سخت، ملکولی طبیعی در خون ترشح میشود که میتواند گرسنگی را خاموش کند؛ «لاک-فه» (Lac-Phe)، ترکیبی شگفتانگیز است که شاید مسیر آینده درمان چاقی را تغییر دهد.
۳۰ شهریور، روز جهانی آلزایمر
زندگی در مِه فراموشی
ابتدا ساده بهنظر میرسد؛ پدر کلید خانه را جا میگذارد، مادر نام همسایه را به خاطر نمیآورد، یا مادربزرگ راه برگشت از کوچهای آشنا را گم میکند. خانواده لبخند میزنند و میگویند «پیری است دیگر». اما آنچه آرام و بیصدا آغاز میشود، میتواند سرآغاز یکی از مخربترین بیماریهای عصر ما یعنی «آلزایمر» باشد. بیماریای که همچون سایهای پنهان، سلولهای مغز را یکییکی خاموش میکند و حافظه، زبان و حتی هویت فرد را میبلعد.
۲۸ شهریور، روز جهانی اهدای پلاکت
پلاکتها؛ ناجیان بیصدا در نبرد با مرگ
رنگ زندگی زرد است. مایع زردرنگی که از خون جدا میشود، همان «پلاکت» (Platelet) است؛ سلولی بیادعا که هر روز در بیمارستانها جان بیماران را از مرگ نجات میدهد.
امیدی برای توقف یک بیماری کشنده
دارویی جدید برای درمان کبد چرب معرفی شد
کبد چرب دیگر بیامان پیشرفت نمیکند. پژوهشگران در آمریکا میگویند دارویی تازه با مهار چربی و التهاب در کبد، روند بیماری خطرناک «کبد چرب متابولیک» (MASH) را متوقف کرده و امیدی تازه برای میلیونها بیمار فراهم کرده است.
راز بیماریهایی که از بوی بدن فاش میشوند
بیماری پیش از درد، بو میدهد
گاهی همهچیز از یک بوی نامعمول آغاز میشود. بدن پیش از آنکه لرزشها، دردها یا آزمایشهای پزشکی چیزی را نشان دهند، از طریق عرق و نفس پیامهایی شیمیایی آزاد میکند؛ پیامهایی که میتوانند پرده از «دیابت»، «بیماری کلیوی» یا «پارکینسون» بردارند و تشخیص را سالها جلو بیندازند.
