سمپادی‌ها؛ همیشه صدرنشین کنکور و طلایه‌داران نخبگی ایران
به گزارش خبرنگار آنا، هر سال با اعلام نتایج کنکور سراسری، نگاه‌ها به سوی دانش‌آموزان و مدارس سمپاد معطوف می‌شود؛ چرا که سهم بزرگی از رتبه‌های برتر از میان آنهاست. در رقابت هزاران داوطلب کنکور سراسری ۱۴۰۴، بار دیگر نام یک نهاد آموزشی بیش از همه درخشید، مدارس سمپاد. آمار رتبه‌های برتر امسال گویای یک واقعیت انکارناپذیر است؛ سیستم آموزش عمومی هنوز نتوانسته با بازوی تخصصی و متمرکز پرورش استعدادهای درخشان رقابت کند.
در حالی که سال‌هاست سیاست‌گذاران از عدالت آموزشی و کاهش شکاف فرصت‌ها می‌گویند، سمپادی‌ها با اقتدار، سکوهای نخست را تصاحب کردند. نه با شانس، بلکه با برنامه‌ریزی، زیرساخت قوی، معلمان خبره و مهم‌تر از همه، گزینش هدفمند استعدادهای بالقوه.
آمارها نشان می‌دهد بیش از ۷۰ درصد رتبه‌های برتر کنکور سراسری از میان دانش‌آموزان مدارس سمپاد (سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان) هستند. این آمار، سوال‌های زیادی درباره علت موفقیت‌های مستمر این مدارس به وجود آورده است. الهام یاوری، رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، در گفت‌وگویی اختصاصی با خبرنگار آنا، ضمن تشریح عوامل موفقیت این دانش‌آموزان، بر نقش تلاش فردی، حمایت خانواده‌ها، کیفیت آموزش مفهومی و فضای رقابتی مثبت مدارس سمپاد تأکید کرد. این گفت‌وگو، نگاهی عمیق به دلایل موفقیت و همچنین برنامه‌های گسترده سازمان برای شکوفایی استعدادها و ارتقای عدالت آموزشی در سراسر کشور دارد.
این موضوع بارها محل بحث کارشناسان و خانواده‌ها بوده و دغدغه‌هایی درباره شرایط آموزش و عدالت آموزشی در کشور را مطرح کرده است. اما آیا موفقیت این دانش‌آموزان تنها حاصل امکانات ویژه است یا مجموعه‌ای از عوامل پیچیده و چندوجهی؟
الهام یاوری، رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، ابعاد مختلف این موضوع را مورد بررسی قرار داد و دریچه‌ای تازه به سوی درک بهتر این موفقیت‌ها گشود.
آمارها چه می‌گویند؟
الهام یاوری در آغاز صحبت‌های خود با اشاره به آمارهای کنکور گفت: بیش از ۷۰ درصد رتبه‌های برتر کنکور از مدارس سمپاد هستند.
وی با بیان این نکته که این آمار ممکن است ذهنیت غلطی در جامعه ایجاد کند، افزود: بسیاری تصور می‌کنند فقط دانش‌آموزان خاص و با امکانات ویژه در این مدارس موفق هستند، در حالی که وقتی به ریز آمار نگاه کنیم، می‌بینیم دانش‌آموزانی از شهرهای کوچک و حتی کمتر برخوردار، مثل خدابنده در استان زنجان، مراغه، قرچک تهران، اسلامشهر، کاشان، نیشابور و اهواز، در میان رتبه‌های برتر حضور دارند. تا سال گذشته از خوزستان این تعداد موفقیت هرگز نداشتیم. سه نفر از اهواز رتبه‌های تک‌رقمی اند که در این سال‌ها جز اتفاقات کم‌نظیر بوده است.
این پراکندگی جغرافیایی نشان‌دهنده آن است که موفقیت‌های سمپاد محدود به شهرهای بزرگ و پر امکانات نیست و استعدادها در سراسر کشور پراکنده‌اند.
عامل اصلی موفقیت چیست؟
یاوری در پاسخ به سؤال خبرنگار آنا مبنی بر اینکه آیا موفقیت دانش آموزان فقط به دلیل امکانات آموزشی بهتر است یا عوامل دیگری هم نقش دارند، ادامه داد: این موفقیت نتیجه «مجموعه‌ای از عوامل» است. توانمندی‌های فردی دانش‌آموزان، تلاش و پشتکار خودشان، فضای رقابتی سالم و فرهنگ تلاش در مدارس سمپاد و حمایت خانواده‌ها و مربیان علمی و انگیزشی در این موفقیت تاثیر به سزایی دارد. ما بسیار خوشحالیم که برای دانش‌آموزان توانمند با امکانات تحصیلی پایین و مناطق کم‌برخوردار توانستیم شرایط و فضایی را فراهم کنیم تا قابلیت‌های فردی خود را شکوفا کنند.
وی تأکید داشت: موفقیت، تمرکز و تلاش فردی است که در کنار محتوای علمی با کیفیت و فضای آموزشی مناسب، دست به دست هم می‌دهد.
سبک آموزشی و تفاوت مدارس سمپاد
یکی از نکات مهم مطرح شده در مصاحبه، سبک آموزش در مدارس سمپاد بود. یاوری بیان کرد: ما در سمپاد تلاش می‌کنیم دانش‌آموزان مطالب را به صورت مفهومی و عمیق یاد بگیرند، نه به صورت سطحی و حفظی. آموزش در سمپاد بیشتر مبتنی بر فهم عمیق و توسعه قابلیت‌های چند بعدی دانش‌آموز است.
وی همچنین به نقش انگیزه معلم‌ها و حذف روش‌های سنتی که معلم فقط انتقال‌دهنده باشد اشاره کرد و افزود: دانش‌آموز باید خود محور یادگیری باشد، این روش باعث می‌شود یادگیری پایدار و عمیق شکل بگیرد.
عدالت آموزشی و فراگیری استعدادها
یکی از مهم‌ترین چالش‌های آموزش در کشور، عدالت در دسترسی به فرصت‌های آموزشی است.
الهام یاوری به این موضوع پرداخت و گفت: ما خوشحالیم که برای بسیاری از بچه‌های توانمند که در مناطق کمتر برخوردار زندگی می‌کنند، فضایی فراهم کردیم تا استعدادشان شکوفا شود. این اتفاق باعث شده حتی دانش‌آموزانی از استانها و شهرستان‌های کمتر شناخته شده در میان برترین‌ها باشند.
وی همچنین به برنامه‌های مختلف سمپاد اشاره کرد که تلاش می‌کند آموزش را به خارج از مدارس سمپاد نیز گسترش دهد و دانش‌آموزان سایر مدارس نیز بتوانند از فرصت‌های نخبگانی بهره‌مند شوند.
برنامه‌های توسعه و همکاری با مدارس دولتی
در بخشی دیگر از مصاحبه، یاوری درباره برنامه‌های سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان برای انتقال تجربیات و همکاری با مدارس دولتی بیان کرد: ما دو نوع برنامه داریم، یکی از برنامه‌ها سمپاد فراگیر است و دانش‌آموزان سایر مدارس هم می‌توانند در آن شرکت کنند، و دیگری برنامه‌های همیار سمپاد که با همکاری مدارس دولتی اجرا می‌شود. در این برنامه‌ها، دانش‌آموزان سمپاد به عنوان مسئولیت اجتماعی به دانش‌آموزان دیگر کمک می‌کنند.
وی تأکید کرد: این رویکرد باعث افزایش عدالت آموزشی و بهره‌مندی تعداد بیشتری از دانش‌آموزان از امکانات و تجربه‌های سمپاد می‌شود.
اهداف بلندمدت سازمان سمپاد
یاوری در پایان مصاحبه گفت: ما فقط موفقیت در کنکور را معیار قرار نمی‌دهیم، بلکه هدف ما شکوفایی در سه حوزه آموزش، پژوهش و پرورش است. ما دوست داریم دانش‌آموزان در المپیادها، جشنواره‌ها، فعالیت‌های پرورشی، ورزشی، هنری و فرهنگی هم موفق باشند.
وی شعار سازمان را اثرگذاری برای نیازهای کشور معرفی کرد و افزود: شعاری که دنبال می‌شود، «هر نیاز کشور، یک سمپادی آماده اثرگذاری». تمام تلاش ما این است که استعدادهای درخشان را به افرادی تبدیل کنیم که بتوانند به حل مسائل کشور کمک کنند.
موفقیت چشمگیر دانش‌آموزان مدارس سمپاد در کنکور سراسری، تنها حاصل امکانات خاص یا غربال ابتدایی دانش‌آموزان نیست، بلکه ترکیبی از تلاش فردی، آموزش مفهومی، حمایت خانواده و مربیان، فرهنگ رقابتی سالم و برنامه‌های توسعه‌ای است که سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان طراحی و اجرا می‌کند. این مدل می‌تواند الگویی برای سایر مدارس کشور باشد تا استعدادهای بالقوه در نقاط مختلف کشور شکوفا شود و عدالت آموزشی بیش از پیش تحقق یابد.
اکنون که نتیجه کنکور سراسری پیش روی ماست، زمان آن رسیده تا نهاد آموزش‌و‌پرورش پاسخ دهد: آیا مدل موفق سمپاد نباید الگویی برای بازطراحی آموزش عمومی کشور باشد؟
در کشاکش بحث‌های سیاسی پیرامون حذف آزمون‌های ورودی، عدالت آموزشی، و مدارس خاص، یک حقیقت روشن است، سرمایه‌گذاری هدفمند روی استعداد، بازدهی دارد.
رتبه‌های برتر امسال، آینه‌ای هستند از مسیرهایی که به درستی پیموده شده‌اند؛ و زنگ هشداری برای آن مسیرهایی که هنوز در تاریکی‌اند.
انتهای پیام/
