روایتی از فتح کیهان توسط دانش‌آموزان ایرانی؛ ایران چگونه المپیاد متافیزیک و نجوم جهان را تسخیر کرد؟
خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ در گستره بی‌انتهای کیهان، جایی که نظم شگفت‌انگیز ستارگان و رقص سیارات در مدار‌های ازلی، همواره الهام‌بخش تفکر عمیق بشری بوده است، ملت ایران با اتکا به میراث غنی فرهنگی و ظرفیت‌های علمی روزافزون خود، همواره در پی فتح قله‌های دانش و تعالی بشری کوشیده است.
امروز در عصری که مرز‌های علم با سرعت نور در حال جابه‌جایی است و اسرار عمیق‌تر کیهان یکی پس از دیگری برملا می‌شود، نسل جوان و پرشور ایران، با شور و شوقی وصف‌ناپذیر، مشعل‌دار این قافله علم و آگاهی شده، به‌زوری که جمهوری اسلامی ایران برای دومین سال پیاپی با کسب پنج مدال طلای المپیاد جهانی نجوم دانش‌آموزی، به رتبه نخست دنیا رسید؛ موفقیتی که هیچ کشور دیگری به آن دست نیافته است.
المپیاد جهانی نجوم، تنها یک رقابت علمی نیست؛ بلکه آوردگاهی است که در آن، اندیشه‌های ناب، خلّاقیت‌های نوآورانه و پشتکار ستودنی جوانان ایرانی در صحنه‌ای بین‌المللی به نمایش گذاشته می‌شود.
این رویداد، فرصتی است تا استعداد‌های درخشان کشورمان، آموخته‌های خود را در معرض قضاوت بهترین‌ها قرار دهند و با کسب افتخارات درخشان، نام و آوازه ایران را در بالاترین سطوح علمی جهان طنین‌انداز سازند. هر مدالی که بر سینه این قهرمانان می‌نشیند، نه فقط نتیجه تلاش فردی، بلکه نمادی از سرمایه‌گذاری کلان کشور بر روی علم، آموزش و پرورش نسلی نوآور و آگاه است.
از قلب تپنده پایتخت تهران و پایتخت استان خراسان رضوی که همواره کانون دانشمندان و اندیشمندان برجسته بوده‌اند، ما امروز شاهد اوج‌گیری این استعداد‌ها هستیم و این موفقیت‌ها، نتیجه سال‌ها تلاش بی‌وقفه، آموزش‌های تخصصی و هدایت دلسوزانه مربیان و مسئولان است که با عشق به علم و وطن، راه را برای این جوانان هموار ساخته‌اند.
در این میان، نقش کلیدی مسئولان برگزاری المپیادها، از جمله معاونت پژوهشی و دست‌اندرکاران اجرایی، نقشی حیاتی در سازماندهی، هدایت و تحقق این دستاورد‌های بزرگ بوده است.
گفتوگوی زیر تلاشی است برای به تصویر کشیدن عمق این موفقیت‌ها، ابعاد علمی نهفته در آنها و چشم‌انداز آینده‌ای که با حضور این جوانان، برای علم نجوم در ایران ترسیم می‌شود؛ آینده‌ای که در آن، ایران نه‌تنها یک شرکت‌کننده، بلکه پیشگام در اکتشافات کیهانی خواهد بود.
خبرنگار آنا به پاس موفقیت ایران اسلامی در المپیاد نجوم دانش‌آموزی در کشور هندوستان که منجر به کسب پنج مدال طلا برای کشورمان شد وایران را به رتبه نخست دنیا رساند گفت‌وگویی را با بهرام مددی معاون پژوهشی باشگاه دانش‌پژوهان جوان و مسئول اعزام المپیادهای جهانی ترتیب داده است.
گپ و گفت آنا با مددی در پی می‌آید:
پشت پرده ۵ طلای جهانی؛ المپیاد نجوم ایران چگونه رقیبان را شوکه کرد؟
آنا: با تبریک موفقیت شما و دانش‌آموزان کشورمان در المپیاد جهانی نجوم، ابتدا درباره سطح مسابقات المپیاد جهانی نجوم بگویید و توضیح دهید که چه عواملی منجر به کسب مدال طلای کشوری و سپس جهانی برای دانش‌آموزان شد؟
مددی: المپیاد جهانی نجوم هجدهمین دوره این مسابقات بود که ۶۴ کشور از سراسر جهان در آن شرکت داشتند و فرآیند انتخاب بسیار دقیق بود؛ ما 18 ماه قبل ابتدا نخستین آزمون سراسری کشور را برگزار کردیم که از بین شرکت‌کنندگان که 10 هزار نفر بودند، یک‌هزار نفر به مرحله دوم راه یافتند.
از مجموع یک‌هزار نفر اولیه با اخذ آزمون تشریحی در نهایت ۴۰ نفر برای دوره تابستان انتخاب شدند که سال گذشته برگزار شد و ۴۰ نفر باقیمانده دوره دیدند تا عدالت آموزشی رعایت شود و در نتیجه ۱۰ نفر به‌عنوان دارندگان مدال طلای کشوری معرفی شدند.
این ۱۰ نفر هم حدود ۶ ماه تحت آموزش‌های فشرده و تخصصی قرار گرفتند و سپس 5 نفر در آزمون‌های المپیاد جهانی هندوستان شرکت کردند که شامل آزمون تئوری، آزمون رصد و تحلیل داده بود.
آزمون تئوری شامل 12 سوال بود، در آزمون تحلیل داده هم تمامی دانش‌آموزان شرکت کردند و آزمون رصد هم که دانش‌آموزان از طریق تلسکوپ مورد آزمون قرار می‌گیرند.
سطح رقابت‌ها بسیار بالا بود و حدود ۱۰ روز مسابقات زمان برد.
با توجه به حضور ۱۸ ساله ایران در این رویدادها و اینکه ایران به همراه هندوستان، تایلند و اندونزی از بنیانگذاران این مسابقات هستند سطح کیفی مسابقات و مشارکت کشورها بسیار چشمگیر بود.
آنا: در مدل‌سازی و شبیه‌سازی کامپیوتری در المپیاد و پروژه‌های پیشرفته نجومی معمولاً از چه رویکردی استفاده می‌شود و آیا این تکنیک‌ها در پروژه‌های منجر به کسب مدال نقشی ایفا کرده‌اند؟
مددی: این پروژه‌ها معمولاً در المپیاد هوش مصنوعی مشاهده می‌شود و مدل‌سازی و شبیه‌سازی کامپیوتری در المپیادها و پروژه‌های پیشرفته نجومی در آنجا اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.
باشگاه دانش‌پژوهان جوان تاکنون 12 المپیاد برگزار کرده که شبیه‌سازی کامپیوتری در این المپیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد و نقش محوری ایفا می‌کند.
فتح قله جهانی برای دومین سال پیاپی
آنا: با توجه به پیشرفت‌های اخیر در زمینه تلسکوپ‌های فضایی و زمینی (مانند جیمز وب یا EHT)، فکر می‌کنید در یک دهه آینده چه تحولات شگرفی در حوزه نجوم و اخترفیزیک رخ خواهد داد و نقش شما در این تحولات چه خواهد بود؟
مددی: بله، این رویدادها تاثیرگذاری بسیار زیادی در ایران داشته‌اند، به طوری که از ۶۴ کشور حاضر در المپیاد ۶۳ کشور در چند سال گذشته در اخترفیزیک نقش موثری داشته‌اند و ما امسال برای دومین سال پیاپی، رتبه نخست جهان را کسب کردیم که نشان‌دهنده تاثیر مثبت این رویدادهاست.
پایه المپیاد نجوم در ایران برگزار شد، بنابراین تأثیرگذاری خوبی در این رقابت‌ها داشتیم و ایران از بنیانگذاران المپیاد نجوم در جهان است و این عوامل در شناخت دنیا از ایران بسیار تأثیرگذار است.
پایه المپیاد نجوم در ایران برگزار شد، بنابراین تأثیرگذاری خوبی در این رقابت‌ها داشتیم و ایران از بنیانگذاران المپیاد نجوم در جهان است و این عوامل در شناخت دنیا از ایران بسیار تأثیرگذار است
البته سال ۲۰۰۹، ایران میزبان المپیاد جهانی بود و حتی در هجدهمین دوره المپیاد درخواست میزبانی برای سال آینده را دادیم و بسیاری از کشورها هم از میزبانی ایران استقبال کردند، چراکه ایران اسلامی در چند سال اخیر در علم متافیزیک و نجوم پیشرفت فوق العاده ای داشته است.
آنا: پروژه‌های کدال معمولاً بر جنبه‌های نوآورانه و کاربردی تاکید دارند. چطور ایده‌های خود را برای این پروژه‌ها توسعه دادید و چگونه اطمینان حاصل کردید که ایده‌هایتان هم از نظر علمی قوی هستند و هم قابلیت اجرایی دارند؟
مددی: ما در باشگاه دانش‌پژوهان جوان از دانش‌آموزانی که طی سه تا چهار سال اخیر در المپیادهای جهانی مدال کسب کرده‌اند، مجدداً برای آزمون‌ها و ارزیابی‌ها استفاده می‌کنیم.
این دانش‌آموزان و تمامی المپیادی‌ها که به مسابقات جهانی اعزام شده‌اند و خود تجربه المپیاد دارند، نقش کلیدی در انتقال دانش و تجربه به نسل جدید ایفا می‌کنند و این بازخورد و انتقال تجربه، موجب پیشرفت مستمر و ارتقای سطح دانش‌آموزان جدید می‌شود.
آنا: به‌عنوان الگوهای موفق، چه توصیه‌ای برای دانش‌آموزان علاقه‌مند به نجوم دارید و چگونه می‌توان علاقه به این علم را بین نسل جوان تقویت و به آنان کمک کرد تا به مراتب بالاتری دست پیدا کنند؟
مددی: ما برنامه‌های مدوّنی برای ترویج علم نجوم برگزار می‌کنیم و تمامی دانش‌آموزان از مدارس سمپاد، دولتی و نیمه‌دولتی می‌توانند در این المپیادها شرکت کنند و هیچ محدودیتی وجود ندارد.
دانش‌آموزان پایه دهم و یازدهم می‌توانند در آزمون کشوری ثبت‌نام کنند و این رویدادهای کشوری بدون هیچ هزینه‌ای برگزار می‌شوند و تنها ممکن است مبلغ ناچیزی برای مراحل اولیه ثبت‌نام دریافت شود تا انگیزه شرکت‌کنندگان افزایش یابد و عمده هزینه توسط وزارت آموزش و پرورش تقبل می‌شود.
برای برقراری عدالت آموزشی تمامی دانش‌آموزان داوطلب چه در استان تهران و چه استان سیستان و بلوچستان و شهرهای دورافتاده در دوره آموزشی باشگاه دانش‌پژوهان جوان شرکت داده می‌شوند.
آنا: و سخن پایانی...
مددی: از شما و مجموعه خبرگزاری آنا متشکرم که همچنان از نخبگان علمی در مقطع دانش‌آموزی حمایت می‌کنید.
انتهای پیام/
