پساب نجات‌بخش تهران؛ پشت شیرهای بسته آبفا
به گزارش خبرگزاری آنا، تهران تشنه است؛ نه برای نوشیدن، که برای زنده ماندن. درختان بوستان‌هایش هر روز زیر آفتاب سوزان به انتظار آبی می‌مانند که نه از آسمان می‌بارد و نه از زمین برمی‌خیزد. تنها امیدشان، جریانی از پساب تصفیه‌شده است؛ آبی که از دل فاضلاب بیرون آمده، پاک‌سازی شده و آماده بازگشت به حیات شهر است. اما این آب، پشت درهای بسته شرکت آب و فاضلاب مانده و هر روزی که می‌گذرد، چمن‌ها زردتر و زمین‌های پایتخت تشنه‌تر می‌شوند.
میلیاردها تومان خرج، اما شیرهای بسته
ماجرا ساده است: شهرداری تهران برای نجات فضای سبز، ۵ هزار میلیارد تومان خرج کرد تا خطوط انتقال پساب را از تصفیه‌خانه‌های فیروزبهرام، جنوب، لواسان و چند نقطه دیگر به بوستان‌های شهر برساند. هدف، کاهش فشار بر منابع زیرزمینی و جلوگیری از فرونشست زمین بود؛ مشکلی که سال‌هاست مثل سایه‌ای سنگین بر سر تهران افتاده است. اما چهار ماه از پایان پروژه گذشته و هنوز آبفا شیر انشعابات را باز نکرده است. شرط‌شان؟ دریافت دوباره هزینه انشعاب برای آبی که زیرساختش را شهرداری ساخته است.
علی‌محمد مختاری، مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز تهران، در گفت‌وگو با شهر می‌گوید: در حال حاضر تنها ۲۳ میلیون مترمکعب پساب در سال برای آبیاری استفاده می‌کنیم. اگر انشعابات وصل شود، این عدد به ۵۶.۵ میلیون مترمکعب می‌رسد و بحران کمبود آب فضای سبز تا حد زیادی برطرف خواهد شد. اما شرکت آبفا تحویل آب را مشروط به پرداخت هزینه کرده؛ این هم غیرقانونی و هم غیرمنصفانه است.
حفر چاه‌های جدید، خشکاندن چاه‌های قدیمی
اختلاف میان دو دستگاه فقط به پساب محدود نمی‌شود. مختاری می‌گوید وزارت نیرو در دو سال اخیر حدود ۱۰۰ حلقه چاه عمیق در اراضی فضای سبز شهرداری حفر کرده که نتیجه‌اش خشک‌شدن ۱۰۸ حلقه چاه شهرداری بوده است. اکنون تنها ۳۷۰ حلقه چاه فعال مانده که سالانه ۱۰۳ میلیون مترمکعب آب می‌دهند؛ این میزان فقط ۵ تا ۷ درصد برداشت از سفره‌های زیرزمینی را شامل می‌شود. در همین حال، کمبود ۳۰ میلیون مترمکعبی آب هر ساله سایه‌ای سنگین بر سر بوستان‌های تهران انداخته است.
انتقاد تند شورای شهر
این وضعیت صدای اعضای شورای شهر را هم درآورده است. مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت شورا، با لحنی صریح گفت: «ما لوله‌گذاری کرده‌ایم، اما شرکت آبفا آب را وصل نمی‌کند و دنبال پول گرفتن است. این رفتار جای تأسف دارد. وقتی فضای سبز تشنه است و پساب رها می‌شود یا به صنایع فروخته می‌شود، باید از مردم خجالت کشید.» وی خواستار ورود دستگاه قضایی به موضوع و برخورد با ترک فعل‌های وزارت نیرو شد.
آینده‌ای بی‌بوستان؟
تهران با بحران بی‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند و راهکار آن مقابل چشم‌هاست: استفاده از پساب تصفیه‌شده برای آبیاری. آبی که می‌تواند زمین‌های خشک‌شده را زنده کند و از فرونشست نجات دهد، اما میان اختلافات سازمانی و تصمیم‌های اداری گیر کرده است.
مختاری هشدار می‌دهد: اگر امروز پساب به جای آبیاری به بخش‌های صنعتی فروخته شود، فردا چیزی از فضای سبز تهران باقی نخواهد ماند جز خاطره‌ای محو.
او تأکید می‌کند که شهرداری در کنار این پروژه، طرح‌های نوین آبیاری قطره‌ای و سامانه‌های هوشمند مدیریت آب را پیش می‌برد، اما بدون همراهی وزارت نیرو و تحویل به‌موقع پساب، این تلاش‌ها به ثمر نخواهد نشست.
مسئله‌ای فراتر از اختلافات اداری
بحران امروز تهران فقط یک اختلاف بین شهرداری و شرکت آبفا نیست؛ مسئله‌ای ملی و زیست‌محیطی است که آینده شهر را رقم خواهد زد. ادامه برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی، در کنار تعلل در تحویل پساب، به معنای تشدید فرونشست زمین، نابودی تدریجی فضای سبز و افزایش آلودگی هوا خواهد بود.
کارشناسان معتقدند اگر هماهنگی فوری میان دستگاه‌های مسئول ایجاد نشود و تحویل پساب به آبیاری فضای سبز اولویت پیدا نکند، تهران در سال‌های پیش‌رو با چشم‌اندازی خشک، بی‌بوستان و پر از زمین‌های فرونشسته مواجه خواهد شد.
آبی که امروز در لوله‌های تصفیه‌خانه‌ها منتظر استفاده است، فردا می‌تواند تفاوت میان یک پایتخت سبز یا یک کلان‌شهر بی‌روح و بی‌نفس باشد. تصمیمی که امروز گرفته نشود، فردا دیگر فرصتی برای جبران نخواهد داشت.
انتهای پیام/
