گام بعدی پس از تعلیق همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی

به گزارش خبرگزاری آنا؛ علیرضا دمیرچی، کارشناس مسائل بین الملل- پس از تجاوزات اخیر رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا به جمهوری اسلامی ایران و به ویژه تاسیسات هسته‌ای، نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه ۴ تیرماه با ۲۱۰ رای موافق، طرح الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی را تصویب کردند. تصویب این طرح، اقدامی برای مقابله سیاسی با تجاوزات اخیر بوده است. با این وجود آیا این اقدام، باید آخرین اقدام ایران برای مقابله با سیاست‌های خصمانه غرب باشد یا خیر؟ گام بعدی چه باید باشد؟

یکی از معاهداتی که عضویت ایران در آن، نه تنها باعث ایجاد امنیت برای کشور نشده، بلکه بیشتر به عنوان عاملی برای آسیب زدن به امنیت ملی آن مورد استفاده قرار گرفته، معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است.

پیمان NPT در سال ۱۹۶۸ با هدف جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای و تثبیت حق استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تصویب شد. براساس این پیمان کشور‌های عضوی که دارای سلاح هسته‌ای هستند حق انتقال این تسلیحات به سایر کشور‌ها را ندارند و سایر کشور‌های عضو نیز نباید اقدام به دریافت این تسلیحات را دریافت کنند. علاوه بر این کشور‌های فاقد سلاح هسته‌ای عضو این پیمان نیز حق برخورداری از صنعت صلح‌آمیز هسته‌ای را به شرط پذیرفتن تدابیر حفاظتی آژانس بین المللی انرژی اتمی دارند.

NPT با هدف حفظ صلح و امنیت جهانی طراحی شده، اما در عمل، کارکردی تبعیض‌آمیز و ناکارآمد به ویژه در مورد ایران از خود نشان داده است. جمهوری اسلامی ایران همواره به تعهدات داوطلبانه خود ذیل معاهده NPT متعهد بوده است. همچنین ایران از زمان پیوستن به NPT در سال ۱۹۷۰، همواره بر استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تأکید کرده و تحت نظارت و بازرسی‌های فراگیر و شدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داشته است. با این حال، این پایبندی هرگز از فشار‌های سیاسی، تحریم‌های اقتصادی کشور‌های اروپایی و آمریکا و همچنین تهدید‌های نظامی رژیم صهیونیستی علیه ایران جلوگیری نکرده است. به گونه‌ای که ایران در روز ۲۳ خردادماه از سوی رژیم صهیونیستی که دارای تعداد زیادی کلاهک هسته‌ای است و خارج از این پیمان قرار دارد، مورد تعرض قرار گرفت. این تعرض در حالی رخ داد که اعضای این پیمان هیچ گونه واکنشی را مبنی بر محکومیت این تجاوزات ابراز نکردند و حتی برخی از آنان نظیر آلمان، انگلیس و فرانسه از رژیم حمایت نیز کردند.

با توجه به این امر، از آن جا که تعهد بیشتر به این توافق، نه تنها منافع ملی جمهوری اسلامی ایران را تامین نمی‌کند بلکه برای آن تهدید نیز به شمار می‌رود؛ خروج از NPT، اقدامی راهبردی و بازدارنده برای کشور به حساب می‌آید. به علاوه با توجه به ماهیت اجرایی آژانس انرژی اتمی در معاهده NPT، تعلیق همکاری با آژانس انرژی اتمی در شرایطی که کشور عضو این معاهده است، بی معنی خواهد بود. براین اساس ایران می‌تواند براساس ماده ۱۰ این پیمان که بیان می‌دارد «هر کشوری، در صورت مواجهه با «رویداد‌های فوق‌العاده مرتبط با موضوع پیمان» که «منافع عالی کشور» را به خطر اندازد، می‌تواند با اطلاع سه‌ماهه از پیمان خارج شود.» از این پیمان خارج شود. علاوه بر راه حل فوق، ایران می‌تواند با توجه به بروز شرایط اضطراری در کشور و آسیب دیدن تاسیسات هسته‌ای، بدون اعلام رسمی، تعهدات خود ذیل NPT را نیز تعدیل و یا قطع نماید.