باور عمیق شهید طهرانچی به دیپلماسی علمی منطقه‌ای؛ مدیری که اندیشه و جریانی پویا بود
خبرگزاری آنا؛ دکتر محمدمهدی طهرانچی، استاد برجسته فیزیک و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، یکی از چهره‌های تأثیرگذار در آموزش عالی و علوم هسته‌ای ایران بود. او سال ۱۳۴۲ در تهران متولد شد و پس از اخذ مدرک دکتری فیزیک از دانشگاه‌های معتبر به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی مشغول به کار شد.
طهرانچی در حوزه فیزیک هسته‌ای، ذرات بنیادی و نانوفیزیک فعالیت‌های پژوهشی گسترده‌ای داشت و مقالات متعددی در مجلات معتبر بین‌المللی منتشر کرد.
شهید از سال ۱۳۹۷ با حکم رهبر معظم انقلاب به عنوان رئیس دانشگاه آزاد اسلامی منصوب شد و تحولات چشمگیری در جهت‌دهی به سیاست‌های آموزش عالی ایجاد کرد. او با تأکید بر ارتباط دانشگاه با صنعت و حل مسائل کشور از طریق پژوهش‌های کاربردی، نقش مهمی در ارتقای کیفیت علمی و اخلاق حرفه‌ای در دانشگاه‌ها ایفا کرد.
دانشمندان هسته‌ای ایران ازجمله محمدمهدی طهرانچی، فریدون عباسی دوانی، عبدالحمید مینوچهر و ... در حمله تروریستی رژیم صهیونی، سحرگاه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ به دلیل دشمنی دیرینه استکبار جهانی با پیشرفت علمی و استقلال جمهوری اسلامی ایران به شهادت رسیدند.
در این راستا با محمدرضا ولیلو رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان غربی و واحد ارومیه درباره ویژگی‌ها، فعالیت‌ها و خاطراتی از شهید طهرانچی به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن از نگاه مخاطبان می‌گذرد؛
آنا: آقای دکتر! با توجه به رفت و آمدها و دیدارها و گفت‌وگوها، قدری از شهید طهرانچی و نگاهش به آموزش عالی و دانشگاه برایمان بگویید.
ولیلو: در سوگ شهادت مردی سخن می‌گوییم که حضورش برای دانشگاه نه یک عنوان و سمت، بلکه یک اندیشه و جریان پویا بود؛ شهید دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس فقید دانشگاه آزاد اسلامی، دانشمندی با قامت فکری بلند، مدیری متعهد و پرورش‌یافته در مکتب انقلاب اسلامی بود که آموزش عالی کشور را عرصه‌ای برای تحقق تمدن نوین اسلامی می‌دانست.
او به دانشگاه به چشم نهاد کلیدی پیشرفت و هویت‌ساز می‌نگریست؛ نهادی که باید در تراز جمهوری اسلامی باشد، نه در حاشیه آن. باور داشت دانشگاه اگر در میدان جامعه حاضر نباشد، در حاشیه خواهد ماند. به همین دلیل در مدیریت خود، دانشگاه را از فضای صرفاً اداری و ساختارمحور به سوی نقش‌آفرینی واقعی در میدان‌های نیاز کشور سوق داد که تأسیس دانشکدگان جدید متناسب با نیاز‌های روز جامعه ازجمله آن است.
دکتر طهرانچی در تمامی سال‌های خدمت، نگاهش به دانشگاه، نگاهی بود عمیق، راهبردی و مسئولانه. تحول از نظر او صرفاً یک تغییر شکلی جدید نبود. او تحول را از جنس بازتعریف مأموریت می‌دانست.
آنا: نگاه دکتر طهرانچی به دانشگاه آزاد اسلامی و اقدامات و اتفاقات بعد از ورود وی به این دانشگاه چگونه بوده است؟
ولیلو: تأسیس دانشکده‌های جوار صنعت، راه‌اندازی طرح‌هایی مانند پویش (اشتغال همزمان با تحصیل) و ... بازگشت دانشگاه به جایگاه طبیعی‌اش به عنوان مغز متفکر جامعه، نه دستگاه صدور مدرک بود.
این دانشمند فرزانه با نگاه شبکه سراسری به دانشگاه آزاد اسلامی با استفاده از توان و زیست بوم منطقه‌ای، نقش مهمی در حرکت رو به رشد و رو به تعالی دانشگاه در حوزه‌های مختلف با استفاده از همین شبکه سراسری داشت.
در مسیر تحول با ایجاد نظام دانشی جدید، ایشان بر طراحی ساختار علمی جدیدی تأکید داشت که در آن، «استاد پایه» و «استاد عرصه» هر دو در تراز حکمرانی علمی ایفای نقش کنند. «نظام دانشی دانشگاه» که از مفاهیم کلیدی در دوره ایشان بود، تلاشی جدی برای خروج از رکود علمی و رفتن به سمت دانشگاه مسئله‌محور بود؛ دانشگاهی که از دل نیاز‌های مردم و جامعه، پژوهش و آموزش تولید می‌کند.
از دیگر اقدامات ماندگار ایشان، طراحی و پیاده‌سازی سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی بود که در آن برای نخستین‌بار، نظام ارزیابی عملکرد مبتنی بر کارآمدی علمی و پاسخگویی اجتماعی تدوین شد. او همچنین توجه خاصی به عدالت آموزشی، توسعه علم در مناطق کمتر برخوردار و نقش‌آفرینی دانشگاه در تراز ملی و بین‌المللی داشت.
اما فراتر از اینها، دکتر طهرانچی یک الگو بود؛ الگویی از زیست‌عالمِ مؤمن، مدیرِ متعهد و کنشگرِ میدانی. شهادت او به دست رژیم جنایتکار صهیونیستی، مهر تأییدی بود بر آن‌که او تنها سخن‌ورزی نظری نبود، بلکه با تمام وجود در صحنه دفاع از مردم، علم، و آرمان‌ها حاضر بود.
آنا: آقای دکتر! قدری از خاطرات خود با شهید طهرانچی به واسطه رفت و آمدها و دیدارهای‌تان با ایشان بگویید.
ولیلو: روز‌های گذشته، خاطرات فراوانی از همراهی‌ها و جلسات با آن شهید عزیز در ذهنم مرور شد.
دکتر طهرانچی در تمامی سال‌های خدمت، نگاهش به دانشگاه، نگاهی بود عمیق، راهبردی و مسئولانه. تحول از نظر او صرفاً یک تغییر شکلی جدید نبود. او تحول را از جنس بازتعریف مأموریت می‌دانست
در جلسات بررسی بودجه‌های استانی با حضور فعال و دقیق خود برای هر استان مأموریتی متناسب با ظرفیت‌های آن منطقه تعریف می‌کردند.
در جریان رویداد ملی «عصر امید» با محور غذا و فراسودمند‌ها در واحد ارومیه با توجه به شرایط خاص استان در آن ایام و با وجود ملاحظه شورای تأمین برای سفر ایشان به دلیل علاقه‌مندی ویژه به حوزه فناوری، شخصاً به ارومیه آمدند. همان سفر منشأ اتفاقات خوبی شد؛ ازجمله بازدید از بیمارستان میلاد ارومیه که ایشان آن را الگویی برای همکاری موفق میان دانشگاه و بخش خصوصی در حوزه آموزش علوم پزشکی معرفی کردند و حتی مذاکراتی برای توسعه این الگو در سایر استانها انجام دادند.
در حادثه تلخ واژگونی مینی‌بوس دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی که از مسابقه‌ای علمی بازمی‌گشتند، بلافاصله تماس گرفتم. شهید طهرانچی با نگرانی و تأکید بسیار، خواستار رسیدگی فوری به وضعیت مجروحان شدند. حتی در زمان عیادت بنده از دانشجویان، ایشان به‌صورت تلفنی با آنان صحبت کردند و دلجویی کردند.
در یکی از روز‌هایی که جلسه فشرده بودجه از صبح تا عصر با حضور دقیق ایشان برگزار شد، وقتی شب در هواپیما در حال بازگشت به ارومیه بودم، تماس گرفتند و فقط برای احوال‌پرسی، دلجویی و همراهی تماس گرفتند. این سطح از روابط انسانی در جایگاهی مانند ریاست دانشگاه آزاد اسلامی، بی‌نظیر بود.
شهید طهرانچی به مسئله معیشت همکاران دانشگاه توجه ویژه داشتند. بار‌ها در جلسات مختلف تأکید می‌کردند که شأن و کرامت استادان و کارکنان دانشگاه باید حفظ شود و مشکلات معیشتی آنان باید جزو اولویت‌های مدیریتی باشد.
در بحران‌هایی مانند سیل استان خوزستان و زلزله شهرستان خوی نیز شخصاً وارد میدان شدند. ایشان فقط مدیری نبودند که پشت میز بنشیند؛ خود به مناطق حادثه‌دیده سفر می‌کردند، از نزدیک مسائل را پیگیری می‌کردند و به تیم‌های اجرایی دانشگاه روحیه و جهت می‌دادند.
در دیدار رمضانی مدیران آموزش عالی با مقام معظم رهبری (اسفند ۱۴۰۳)، رفتار صمیمی و متفاوت حضرت آقا با شهید طهرانچی برای من بسیار تأثیرگذار بود.
آنا: با توجه به اینکه شما از شهرهای مرزی هستید، نگاه شهید به حوزه بین‌الملل دانشگاه چگونه بود؟
ولیلو: در حوزه بین‌الملل، شهید طهرانچی عمیقاً به دیپلماسی علمی منطقه‌ای باور داشتند. ایشان در چارچوب سیاست‌های کلان نظام و رهنمود‌های مقام معظم رهبری، توسعه ارتباط با کشور‌های همسایه را ضروری می‌دانستند.
در همین راستا، حکمی به بنده اعطا کردند که مأموریت ارتباطات علمی و فناورانه دانشگاه آزاد اسلامی با اقلیم عراق برعهده بنده باشد. همچنین در سخنرانی سالگرد تأسیس دانشگاه، صراحتاً تأکید کردند که ارتباط با کشور ارمنستان نیز باید در دستور کار قرار گیرد.
آنا: شهید طهرانچی در تصمیمات به دانشگاه و مدارس سما اهمیت ویژه می‌دادند، درست است؟
ولیلو: دقیقاً، ایشان در سفر به ارومیه، تأکید کردند توسعه مدارس سما به‌ویژه متوسطه دوم دخترانه توجه بیشتری شود. شهید با تأکید فرمودند که این مسیر، پایه‌گذار جامعه‌ای بالنده خواهد بود؛ چراکه این نسل، مادران آینده کشور هستند و تربیت آنان تربیت نسل‌های بعدی است.
ایشان همواره در تصمیمات راهبردی خود بر سه نکته کلیدی رهبری یعنی: دانشگاه در تراز انقلاب اسلامی، ارتقای علمی کشور و حفظ کیان دانشگاه تأکید داشتند و تمامی برنامه‌ریزی‌هایشان در این مسیر بود.
آنا: از روحیات معنوی دکتر طهرانچی بگویید.
ولیلو: شهید طهرانچی شخصیتی عمیقاً معنوی داشتند. توسل به ائمه به‌ویژه حضرت معصومه(س) را همواره توصیه می‌کردند. خادم بارگاه امام رضا(ع) بودند و در گفتار و رفتارشان، روحیه شهادت‌طلبانه موج می‌زد.
دانشگاه را نه صرفاً یک نهاد آموزشی، بلکه خط مقدم تربیت نسل مؤمن، انقلابی، توانمند و ایران‌ساز می‌دانستند. تأکید زیادی بر بیانیه تعلیم و تربیت اجتماعی داشتند و دانشگاه را مسئول هدایت نسلی می‌دانستند که قرار است آینده کشور را بسازد.
آنا: رئیس فقید دانشگاه آزاد اسلامی از استان آذربایجان غربی شناخت داشتند؟
ولیلو: ایشان به‌خوبی به ویژگی‌های استان آذربایجان‌غربی واقف بودند و با تأکید مکرر بر اینکه این منطقه «رنگین‌کمانی از اقوام، ادیان و مذاهب» است بر حفظ وحدت، همزیستی و تعامل میان فرهنگ‌ها و ادیان تأکید ویژه داشتند.
بر همین اساس، برگزاری جشنواره‌های فرهنگی و وحدت‌آفرین را از جمله مأموریت‌های راهبردی دانشگاه در این استان می‌دانستند. در همین راستا، برگزاری جشنواره بین‌المللی شعر وحدت از سری برنامه‌های جشنواره امامت و مهدویت به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان‌غربی با الهام از این نگاه وحدت‌محور ایشان طراحی و اجرا شد.
آنا: و کلام آخر...
ولیلو: بی‌شک فقدان ایشان، ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر برای دانشگاه آزاد اسلامی و جامعه علمی کشور است. اما راه، نگاه و میراث علمی، فکری و فرهنگی شهید دکتر محمدمهدی طهرانچی برای همیشه باقی خواهد ماند.
انتهای پیام/
