۲۷/ خرداد /۱۴۰۴
نقدی بر بازتاب رسانه‌ای روند مسقط

لطفاً مرد آن سوی میز مذاکره را درست معرفی کنید

لطفاً مرد آن سوی میز مذاکره را درست معرفی کنید
بیاید قبول کنیم «ترامپ به خاطر مذاکره با ایران، مقابل نتانیاهو ایستاد» از اساس تیتر غلطی است، آن‌هم وقتی رسانه داخلی باید نور را طوری روی نیمه تاریک ماجرا بتاباند که انعکاس آن در مردمک چشم مخاطب، به تشخیص تصویر دوست از دشمن منجر شود.

به گزارش خبرگزاری آنا، «نفع آمریکا در مذاکره با ایران، ترامپ را مقابل نتانیاهو قرار داد». این تک‌جمله که این روز‌ها رسانه‌های داخلی به نقل از «کانال ۱۲» اسرائیل و وبگاه «آکسیوس» بیان می‌کنند، ناخودآگاه مخاطب ایرانی را در برابر چهره‌ای تطهیرشده از سکان‌دار کاخ سفید قرار می‌دهد. بازتاب این تیتر و نمونه‌های مشابه که به‌سرعت از رسانه‌های مادر به کانال‌های تلگرامی سرریز می‌کند، ذهن ملت را چنان بازی می‌دهد که انگار «دونالد ترامپ» جمهوری‌خواه نه در طرف مقابل، که درست این طرف میز و کنار هیأت مذاکره‌کننده ایرانی نشسته و نگران است مبادا «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل، مسیر رسیدن به یک توافق تاریخی را مین‌گذاری کند.‌

گاهی «روایت نیم‌بند حقیقت» از «نگفتن آن» خطرناک‌تر است

می‌دانم که این روایت ناخواسته، از ذوق رسانه داخلی برای «بازتاب ولع ترامپ برای دیپلماسی با ایران» ناشی می‌شود، اما این اشتیاق جزء ناچیزی از حقیقت است.

با احترام به دغدغه خبرنگار ایرانی برای انتقال سریع خبری که فراوانی انتشار آن در رسانه‌های غربی، حکایت از اهمیتش دارد، بگذارید صادقانه بگویم که گاهی «روایت نیم‌بند حقیقت» از «نگفتن آن» خطرناک‌تر است.

پس لطفاً تیتر نزنیم «ترامپ به خاطر مذاکره با ایران، مقابل نتانیاهو قرار گرفت»؛ نه تا وقتی‌که برای مخاطب فارسی‌زبان توضیح نداده‌ایم که چطور خط روایت رسانه‌های آن سو از «تأکید ترامپ به نتانیاهو بر دستیابی به اهداف مشترک علیه ایران» به هشدار ترامپ به نتانیاهو درباره حمله به ایران» تغییر کرد؟

مواجهه بیش‌ازحد خوش‌بینانه با اظهارات ترامپ، نگاه جامعه ایران از میز مذاکره مسقط را از واقع‌بینی دور می‌کند و این دقیقاً همان چیزی است که رئیس‌جمهور آمریکا در مقام یک انسان‌رسانه موفق دنبال می‌کند: اینکه ما راوی داستان او باشیم.

«سیدعباس عراقچی» وزیر خارجه ایران، روز جمعه بعد از پایان دور پنجم مذاکرات، از خوش‌بینی بیش‌ازاندازه به پیشرفت قریب‌الوقوع پرهیز کرد و با گفتن «مذاکرات پیچیده‌تر از آن است که با دو یا سه جلسه حل‌وفصل شود» و «هنوز به مرحله ارائه راهکار‌های قابل پیشرفت نرسیده‌ایم»؛ سعی کرد انتظار افکار عمومی از نتیجه روند مسقط را به یک مسیر معقول سوق دهد.

اما در روز چهارشنبه ۷ خرداد، ترامپ با گفتن اینکه «به توافق نزدیک هستیم و این ممکن است طی یکی دو هفته آینده اتفاق بیفتد»، افکار عمومی را بار دیگر به سمت خوش‌بینی کاذب سوق داد با این دوراندیشی که ایجاد نوسان در نبض امید مردمی که رویای رفع تحریم را می‌بینند؛ پتانسیل تبدیل شدن به اهرم فشار علیه تیم مذاکره‌کننده ایران را دارد چراکه آنها را به‌طور مستقیم در برابر سرریز کاسه صبر ملت قرار می‌دهد!

چرا باید می‌گفتیم؟

پس بیایید با روایت دقیق و سنجیده، خلسه ذهنی ناشی از خبرسازی ترامپ را بشکنیم؛ چون اگر ما توضیح ندهیم، بخش فارسی «یورونیوز»، «بی‌بی‌سی» و «دویچه‌وله»، نیمه پنهان حقیقت را که من و شما از گفتنش غافل مانده‌ایم؛ با خط خبری‌ای روایت می‌کند که با یک تغییر ریل اساسی، خروجی داستان را از «خوشبینی کاذب» به سمت «دلهره‌ای مسری» سوق می‌دهد- دلهره قریب‌الوقوع بودن حمله اسرائیل.

درحالی‌که ما اینجا در داخل، روی «مشاجره ترامپ و نتانیاهو» مانور می‌دهیم، رسانه‌های فارسی‌زبان آن سوی آب، یک قدم جلوتر هستند. آنها بعد از یک اشاره کوتاه به لحن تند مکالمه تلفنی سران آمریکا و اسرائیل، این بخش تکمیلی را به روایت خود اضافه می‌کنند که «۲ روز بعداز آن مشاجره کذایی (یعنی روز یکشنبه همین هفته)، کریستی نوم وزیر امنیت میهن آمریکا با سفر به قدس اشغالی، از نتانیاهو تقاضا کرده که به دیپلماسی آمریکا با ایران فرصتی یک هفته‌ای بدهد.»

رسانه داخلی باید مخاطب ایرانی را با تاکتیک مذاکره زیر آتش آشنا کند

وزیر آمریکایی دقیقاً به «فاکس‌نیوز» این را گفت: «ما با زمان‌بندی فشرده و محدودی مواجهیم. صحبت از ماه‌ها و سال‌ها نیست تا رئیس‌جمهوری تصمیمش را بگیرد. ایران ضرب‌الاجل بسیار کوتاهی دریافت کرده است، در حد چند روز. من از بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل خواستم با ما همکاری کند تا بتوانیم تصمیمات عاقلانه‌ای بگیریم.»

یورونیوز همین خبر را در ۲ روز متوالی با ۲ تیتر متفاوت زده: «ترامپ خطاب به نتانیاهو: در مذاکرات اخلال ایجاد نکن؛ یک هفته فرصت بده» و «گفت‌وگوی پرتنش ترامپ و نتانیاهو درباره ایران/ وزیر آمریکایی: تهران ضرب‌الاجل چند روزه دریافت کرد».

اگر رسانه داخلی به مخاطب ایرانی درباره «تاکتیک مذاکره زیر آتش» چیزی نگوید، همین ۲ عنوان با آن کورسو نوری که روی نیمه تاریک حقیقت (ضرب‌الاجل یک هفته‌ای) تابانده، برای اینکه فاتحه افکار عمومی خوانده شود، کافی است: خدای من با جنگ فقط یک هفته فاصله داریم؟!

مذاکره زیر آتش یعنی نتانیاهو هم‌زمان با مذاکره غیرمستقیم با حماس، غزه را طوری بمباران کند که انگار هر لحظه نطفه حیات در آن خفه خواهد شد.

مذاکره زیر آتش یعنی ترامپ هم‌زمان با مذاکره غیرمستقیم با ایران، شمشیر تحریم را از غلاف بیرون بکشد و بگوید: ببینید من شما را خیلی دوست دارم، اصلاً می‌خواهم ملت شکوهمندی شوید، همین حالا هم از این مرد (نتانیاهو) برایتان یک هفته مهلت گرفته‌ام.

ببینید حالا که ذره‌بین را روی اصل ماجرا انداخته‌ایم، چند فرسخ از آن تیتر ساده‌انگارانه «ترامپ به خاطر مذاکره با ایران، مقابل نتانیاهو قرار گرفت»، فاصله گرفته‌ایم.

حالا دیگر در ذهن مخاطب، ترامپ این سوی میز کنار تیم مذاکره کننده ایرانی ننشسته، بلکه به جای اصلی خود در آن سوی میز بازگشته و همنشین نتانیاهو شده است.

این همنشینی مصداق جمله معروف «بازی با همه گزینه‌ها است» و مطمئن باشید که جنگ گزینه یک هفته بعد آنها نیست که اگر توان برچیدن توان هسته‌ای ایران از راه بمباران را داشتند، اصلاً پای میز مذاکره نمی‌آمدند.

پس لطفاً دیگر به این راحتی تیتر نزنید «نفع آمریکا در مذاکره با ایران، ترامپ را مقابل نتانیاهو قرار داد». آمریکا و اسرائیل به دنبال اعمال فشار به تیم ایرانی از راه بازی با افکار عمومی هستند و این رسالت رسانه داخلی است که از سمت درست نور را روی نیمه تاریک ماجرا بتاباند تا انعکاس آن در مردمک چشم مخاطب به تشخیص تصویر دوست از دشمن منجر شود.

انتهای پیام/

ارسال نظر
گوشتیران
قالیشویی ادیب