سرای نوآوری گیاهان زینتی؛ از اشتغال‌زایی تا صادرات

خبرگزاری آنا؛ دانشگاه آزاد اسلامی گرگان چهاردهم مهر ۱۳۶۶ با پذیرش دانشجو در ۳ رشته کشاورزی، عمران و زیست شناسی فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون با بیش از ۳۷ سال تجربه با ۱۳۷ عضو هیئت علمی تمام وقت و کارمند و ۱۳۷۰۰ دانشجو در بیش از ۲۳۰ رشته در مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی فعال و یکی از بزرگترین مجتمع‌های دانشگاهی استان گلستان است.

نیاز جامعه امروز این است که نیرو‌های جوان تفکر کارآفرینی داشته باشند و روحیه کارآفرینی در جامعه گسترش یابد و از این رو فرصت کارآفرینی در گرو احساس نیاز است به همین دلیل فرصت‌های کارآفرینی را باید خوب ببینیم و در بهبود فضای کسب و کار بیشتر تلاش کنیم نبود ارتباط مستقیم بین دانشگاه و صنعت در سال‌های اخیر مشکلاتی را به وجود آورده است که باید این مسئله ساماندهی و راهکار‌های لازم برای آن ارائه شود و دانش‌آموختگان باید در صنعت کشور نقش‌آفرینی کنند.

 دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان در همین راستا سال ۱۳۹۵ با توجه به برخورداری از رشته‌های کشاورزی شامل گیاه پزشکی، باغبانی، طراحی و مدیریت فضای سبز، فناوری‌های گیاهان زینتی از مقطع کاردانی تا دکتر تخصصی و وجود اساتید مجرب و متخصص و دانشجویان فعال تصمیم به اجرای طرح ساخت شهرک گلخانه به مساحت ۵۵ هزار متر مربع واقع در نزدیکی محل دانشگاه گرفت تا از این طریق بتواند بخشی از برنامه‌های راهبردی دانشگاه در جهت بیشتر کردن ارتباط با صنعت و همچنین کاهش وابستگی مالی دانشگاه به شهریه دانشجویی را تحقق بخشد؛ بنابراین خرداد ۱۳۹۵ با هماهنگی معاونت عمران سازمان مرکزی قطعه‌بندی در قالب ۵ فاز در زمین اصلی و نیز طرح توسعه در زمین فرعی (۱/۷ هکتاری) مصوب شد و با نظارت حوزه طراحی و اجرای معاونت عمرانی واحد گرگان ساخت گلخانه‌های فاز نخست با استفاده از نیرو‌های رسمی و شرکتی آغاز شد.

از همان ابتدا تهیه نمونه‌های گیاهان زینتی کاکتوس کشت و آغاز و آبان و آذر ۱۳۹۵ نخستین فروش محصولات انجام شد. از ۵ فاز پیش بینی شده، سه فاز شامل گلخانه‌های تونلی حدود ۳۵۰ متری و گلخانه‌های ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ متری در کل ۱۷۰۰۰ متر مربع و تاسیسات شامل کانال کشی و برق و گاز انجام شده و بخشی از این فضای سرپوشیده و انبار‌ها و دفاتر اداری گلخانه تبدیل و در ادامه در سال‌های ۹۶ و ۹۷ و ۹۸ پروژه شامل ۳۷ گلخانه به وسعت ۳۷۰۰۰ متر مربع در زمینی به وسعت ۵/۵ هکتار به اتمام رسید.

سال ۱۳۹۸ در راستای تحقق بند ۵ سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری به ویژه بند‌های ۱ و ۲ در راستای آموزش و ترویج تفکر خلاق ایده پردازی و توسعه فرهنگ نوآوری در کشور و تحقق کارآفرینی مبتنی بر نوآوری و شناسایی و حمایت از دانشجویان و متخصصان و اساتید خلاق و وجود بستر‌های لازم برای اشتغال دانش‌بنیان، آیین نامه جامع بازار فناوری و سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی از سوی سازمان مرکزی به واحد‌های دانشگاهی سراسر کشور ابلاغ شد.

 با توجه به وجود زیرساخت و بستر لازم در دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، سال ۱۳۹۹ با راه‌اندازی سرای نوآوری گیاهان زینتی به صورت موقت موافقت اولیه صورت پذیرفت که در ادامه در سال ۱۴۰۰ با توجه به شاخص‌های ارزیابی سرا‌های نوآوری در شورای مدیریت طرح‌های دانش‌بنیان دانشگاه و متناسب با تحقق شاخص‌های عملکردی و خروجی‌های لازم با مجوز دائم سرای نوآوری گیاهان زینتی موافقت شد و یکی از شاخص‌های عملکردی موثر در صدور مجوز دائم سرای نوآوری میزان درآمد‌ها و منابع مالی محقق شده سرای نوآوری گیاهان زینتی واحد گرگان بود؛ چراکه سالیان اخیر آمار و ارقام نشان می‌دهد عملکرد سرای نوآوری گل و گیاهان زینتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان یک روند رو به رشد داشته است.

 برای مثال عملکرد درآمد سال‌های ۱۴۰۲_۱۴۰۱ نسبت به سال‌های قبل (۱۴۰۱_۱۴۰۰) حدود ۳۸ درصد رشد داشته است و همینطور ر ادامه عملکرد سال‌های ۱۴۰۳_۱۴۰۲ نسبت به سال‌های ۱۴۰۲_۱۴۰۱ حدود ۲۸ درصد رشد داشته است. سال جاری نیز پیش بینی می‌شود این رشد نسبت به سال قبل حدود ۲۵ درصد افزایش یابد ضمن اینکه ارزش ریالی گل و گیاهان نیز افزایش خواهد یافت.

در راستای استفاده بهینه از فضا‌های گلخانه‌ها، یک گلخانه ۵۰۰۰ متر مربعی که قبلاً به وسیله گل‌های کم ارزش کاکتوسی (اچینو) استفاده شده بود با جابه‌جایی و انتقال آن به گلخانه دیگر و صورت طبقه‌ای، در فضای مذکور حدود ۱۰۰۰ اصله درختچه زینتی (فیکوس لیراتا، شرابی، آمستل و ...) کاشته شده است که پس از یکسال از طریق روش ریشه هوایی می‌توان حدودا ۵۰،۰۰۰ اصله درختچه جدید و آماده جهت فروش تولید کرد که ارزش افزوده‌ای بالغ بر ۵ میلیارد تومان خواهد داشت. در سایر گیاهان نیز رشد تولید، محسوس بوده است برای مثال رشد ریالی تولید در سال ۱۴۰۳_۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۲_۱۴۰۱ حدود ۱۵۷ درصد رشد داشته است.

در خصوص مدیریت نقدینگی سعی شده است فروش اکثر گل‌های بصورت نقدی انجام شود و با پیگیری‌های مجدانه در خصوص بدهکاران سنواتی سعی شده است روتد رشد آن کاهش یابد و مطالبات اخذ شود.
ارزش ریالی اکثر گل و گیاهان موجود در گلخانه با توجه به افزایش قیمت‌ها نسبت به سال‌های قبل افزایشی بوده است. ارزیابی گل‌ها در پایان سال‌های ۱۴۰۳_۱۴۰۲ نشان می‌دهد حدود ۱۹ میلیارد تومان در گلخانه گل موجود بوده که نسبت به سال قبل حدود ۳ میلیارد تومان افزایش داشته است.

از شاخص‌های موثر دیگر در تبدیل وضعیت مجوز سرای نوآوری از موقت به دائم برقراری موفق ارتباط دانشگاه با صنعت شامل سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان و سازمان‌های نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان و مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان و شرکت شهرک‌های صنعتی استان گلستان و... بوده است که ارتباط دوسویه‌ای را برای دانشگاه و دانشجویان ایجاد کرده است و از آنجایی که رشته‌های تحصیلی گیاه پزشکی و باغبانی و فناوری گیاهان زینتی از رشته‌های شاخص واحد گرگان می‌باشد ین مجموعه امکان همزمان تحصیل و اشتغال تعداد زیادی از دانشجویان را فراهم آورده و زمینه انجام تحقیقات و کار‌های پژوهشی و کارآموزی و مواجه با طرح‌های واقعی و به کارگیری دانش اقتصادی در علوم دانشگاهی دانشجویان را فراهم کرد.

 از پروژه‌های تحقیقاتی در حال انجام مجموعه گلخانه واحد گرگان می‌توان پروژه ساخت قارچ‌کش گیاهی، پروژه ساخت ترکیب مغذی گیاهی برای تولید و پرورش محصولات گلخانه‌ای (زینتی_ سبزی) و پروژه ترکیب ضد سرطان را نام برد.

اشتغال‌زایی به طور مستقیم برای ۳۰ نفر، عقد قرارداد فروش با واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی سراسر کشور، عقد قرارداد با شهرداری گرگان جهت تامین و تولید گل‌های فضای سبز شهری جهت ایام پایان سال، اجرای شیوه نامه طرح پویش و جذب و به کارگیری دانشجویان رشته‌های گیاه پزشکی و باغبانی و حسابداری در بخش‌های مختلف شهرک گلخانه فرهیختگان، افزایش رشد در بخش تولیدات دانش بنیان به ترتیب ۱۲۰ و ۴۰۰ درصد در زمینه تولید دو نوع بذر گل‌های زینتی، راه اندازی سایت Flower.com جهت فروش محصولات شهرک گلخانه فرهیختگان، صدور پروانه گردشگری کشاورزی (Agriculture turism) و معرفی مجموعه به عنوان مزرعه گردشگری از سوی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان گلستان، آموزش عملی به فارغ التحصیلان رشته‌های کشاورزی و باغبانی معرفی شده از سوی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گذراندن دوره‌های کارآموزی و کارورزی دانشجویان معرفی شده از سوی مراکز و موسسات آموزش عالی شهرستان گرگان و استان گلستان در شهرک گلخانه فرهیختگان، اجرای طرح راهبری شغلی طی عقد قرارداد با کمیته امداد امام خمینی (ره) در راستای حمایت از کسب و کار‌های خرد خانگی جهت مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره)، عضویت در انجمن گل و گیاهان زینتی ایران، عقد تفاهمنامه با سازمان انرژی اتمی ایران (پژوهشکده کشاورزی هسته‌ای ایران)، افزایش ۱۰۰ درصدی حضور و استقرار هسته‌ها و واحد‌های فناور و شرکت‌های دانش بنیان در سرای نوآوری گیاهان زینتی، به کارگیری دانشجویان در فعالیت‌های شهرک گلخانه‌ای با دو هدف توانمندسازی مهارتی و کارآفرینی دانشجویان، انجام پایان نامه‌های مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در حوزه‌های فناوری‌های گیاهان زینتی با عناوین اولویت‌داری که از سوی واحد تحقیق و توسعه سرای نوآوری در هر سال اعلام می‌شود، همکاری دانشجویان رشته‌های مدیریت کسب و کار در حوزه بازاریابی محصولات گلخانه‌ای، در راستای استادیابی دانش آموزان جهت ورود دانش آموزان با استعداد به سرای نوآوری و آموزش و رشد مهارت‌های آنان، برگزاری تور‌های علمی آموزشی جهت مدارس کلیه مقاطع تحصیلی شهرستان گرگان  و در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی و توسعه اقتصادی و گشودن چتر دیپلماسی بر کشور‌های همسایه ارسال دومین محموله بعد از کشور قرقیزستان شامل سه کانتینر گل به کشور ترکیه صورت پذیرفت، بخشی از گزارش اقدامات سرای نوآوری گیاهان زینتی واحد گرگان بوده است.

ساخت و تجاری سازی حداقل دو محصول با کاربرد پزشکی با استفاده از عصاره‌های گیاهی، ارائه سیاست‌های کشت گلخانی گیاهان زینتی به واحد‌های متقاضی سرسب کشور، افزایش ظرفیت جذب طرح دانشجویی پویشی، توسعه ‌صادرات محصولات گلخانه گل‌های زینتی، بهبود کیفیت و بسته‌بندی محصولات گلخانه گیاهان زینتی، استقرار نظام علمی تولید محصولات گلخانه گیاهان زینتی، تهیه نشریه جهت معرفی دستاورد‌های سرای نوآوری گیاهان زینتی و افزایش استقرار واحد‌های تحقیق و توسعه شرکت‌های مرتبط با ماموریت سرای نوآوری از اهداف مورد نظر سرای نوآوری گیاهان زینتی دانشگاه آزاد گرگان است.