تغییر سیاست انتخاب مجلات علمی در هند, چه برسر پژوهشگران می‌آید؟
به گزارش آنا، در سال ۲۰۱۸، UGC (کمیسیون کمک‌های دانشگاهی هند) فهرست CARE (نظام گزینش نشریات علمی معتبر) را برای مقابله با نگرانی‌های فزاینده درباره کیفیت انتشارات پژوهشی و گسترش مجلات غیرمعتبر معرفی کرد. هدف این نظام، شناسایی و ترویج مجلات معتبر بود تا استانداردهای کیفی تحقیقات حفظ شود.
اگرچه این ابتکار دغدغه مندانه بود، به سرعت با انتقاداتی درباره محدودیت‌ها و پیامدهای ناخواسته آن مواجه شد. یکی از اصلی‌ترین انتقادات، متمرکز و غیرشفاف بودن فرآیند انتخاب مجلات بود. بسیاری از اساتید معتقد بودند معیارهای گزینش شفاف نیستند و تأخیرهای طولانی در به‌روزرسانی فهرست، موجب سردرگمی و ناامیدی شده است.
نگرانی دیگر، عدم حضور بسیاری از مجلات معتبر با سابقه مشارکت در مباحث اجتماعی و آموزشی بود. این مسئله به ویژه برای مجلات علوم انسانی، علوم اجتماعی و مجلات منتشرشده به زبان‌های هندی صادق بود که گزینه‌های انتشار را برای پژوهشگران محدود می‌کرد.
بر اساس گزارش یونیورستی ورد نیوز؛ علاوه بر این، فهرست CARE (نظام گزینش نشریات علمی معتبر) ناخواسته به فرهنگ «انتشار یا نابودی» دامن زد، جایی که پژوهشگران تحت فشار شدید برای چاپ مقاله در مجلات این فهرست قرار گرفتند که صرف نظر از کیفیت واقعی کارشان بود. این مسئله باعث افزایش کمّی مقالات در برخی مجلات شد و در نهایت به کیفیت پژوهش‌ها آسیب زد.
از سوی دیگر، دانشگاه‌های خصوصی با الزام اساتید به انتشار در مجلات CARE، از این فهرست سوءاستفاده کردند و اعتبار مؤسسه را بر مشارکت علمی واقعی ترجیح دادند. این روند، تأکید افراطی بر کمیت به جای کیفیت را تشدید کرد.
با توجه به کاستی‌های فهرست CARE، UGC تصمیم گرفت آن را متوقف کند و به سمت ارزیابی غیرمتمرکز مجلات حرکت کند. در این سیستم جدید، مسئولیت ارزیابی کیفیت انتشارات پژوهشی بر عهده مؤسسات آموزش عالی گذاشته شده است.
UGC برای راهنمایی مؤسسات، مجموعه‌ای از معیارهای پیشنهادی مانند اخلاق پژوهشی، شاخص‌های اولیه مجله، میزان دیده‌شدن و تأثیر مجله را ارائه کرده است. این معیارها به عنوان چارچوبی برای ارزیابی مجلات در سطح دانشگاه‌ها طراحی شده‌اند.
این تغییر می‌تواند تحولات مهمی در فضای آکادمیک هند ایجاد کند. از یک سو، استقلال بیشتری به دانشگاه‌ها در ارزیابی تحقیقات باکیفیت می‌دهد و از سوی دیگر، با کاهش فشار بر پژوهشگران برای انتشار در مجلات محدود، تنوع موضوعی و انتشاراتی را افزایش می‌دهد. این امر به ویژه برای پژوهشگران حوزه‌های نوظهور یا مطالعات بین‌رشته‌ای مفید خواهد بود.
چالش‌های احتمالی
اگرچه رویکرد جدید مزایایی دارد، اما چالش‌هایی نیز برای پژوهشگران ایجاد می‌کند. یکی از نگرانی‌ها، افزایش ذهنیت‌گرایی و ناهماهنگی در فرآیند ارزیابی است. بدون فهرست متمرکز، پژوهشگران ممکن است در تشخیص مجلات معتبر از نظر دانشگاه‌های مختلف دچار سردرگمی شوند.
چالش دیگر، رقابت شدیدتر برای انتشار در مجلات اثرگذار است. با تعیین معیارهای جداگانه توسط دانشگاه‌ها، احتمال گرایش به مجلات با ضریب تأثیر بالا افزایش می‌یابد و فشار بر پژوهشگران برای چاپ در معدود مجلات معتبر بیشتر می‌شود.
با حذف فهرست CARE و ابهام درباره جایگاه مجلات هندی، ممکن است پژوهشگران تنها راه چاره را در انتشار در مجلات نمایه‌شده در پایگاه‌هایی مانند اسکوپوس (SCOPUS) و ناشران بین‌المللی مانند سیج (SAGE)، اشپرینگر (Springer Nature) و روتلج (Routledge) ببینند. این وابستگی به مجلات محدود و عمدتاً غربی، نابرابری‌های موجود در دانشگاه‌های هند را تشدید می‌کند و شکاف علمی بین کسانی که به این مجلات دسترسی دارند و دیگران را عمیق‌تر می‌سازد.
راه پیش رو
حذف فهرست CARE نقطه عطفی در نظام آکادمیک هند است. این رویکرد غیرمتمرکز اگرچه چالش‌هایی دارد، اما فرصتی است برای ایجاد سیستم منصفانه‌تر و کارآمدتر در ارزیابی پژوهش‌ها.
برای موفقیت این انتقال، دانشگاه‌ها باید مکانیسم‌های شفاف و دقیقی بر اساس اصول آکادمیک طراحی کنند و به‌طور مداوم آن‌ها را بازبینی نمایند. همچنین، پژوهشگران باید فعالانه مجلات معتبری را که با اهداف تحقیقاتی آن‌ها همخوانی دارد، شناسایی کنند و در عین حال، به ترویج پژوهش‌های باکیفیت و اخلاق‌محور بپردازند.
اما فراتر از این تغییرات، هند باید برای قرار گرفتن در جایگاه پیشرو در انتشارات آکادمیک جهانی تلاش کند. این امر مستلزم کنترل کیفیت واقعی تحقیقات و مقابله با مسئله همیشگی «انتشار صرفاً برای افزایش رزومه» است.
ایجاد یک «هیأت دائمی ارزیابی اخلاقی مجلات» و اتخاذ اقدامات عملی برای جلوگیری از انتشارات سطحی، گام‌های ضروری در این مسیر هستند. تنها با چنین اقدامات سختگیرانه‌ای است که هند می‌تواند جایگاه شایسته خود را در عرصه جهانی تحقیقات آکادمیک به دست آورد.
انتهای پیام/
