معامله دو سر باخت جولانی با اسرائیل/پشت پرده چه خبر است؟

خبرگزاری آنا -علی رحمانی: بسیاری از کارشناسان تحولات سوریه بر این باورند که پس از گذشت یک سال از سقوط حکومت بشار اسد و به قدرت رسیدن ائتلافی  از مخالفان وی که اغلب گرایشات سلفی-تکفیری دارند؛ حکومت فعلی دمشق در حال نوعی پوست‌اندازی و تلاش بی‌امان برای تطبیق خود با مقتضیات زمانه است. در این میان، اسرئیل هم برای تثبیت حضور در مناطق اشغالی و یارکشی از اقلیت‌های سوری، فرصت را مغتنم می‌شمارد. در همین راستا، طی هفته‌های اخیر شاهد فعالیت رو به گسترش سازمان‌های مشهور غیر‌دولتی صهیونیست در سرزمین سوریه هستیم؛ اقدامی که در نوع خود در میان کشور‌های عربی منطقه بی‌سابقه است.

به همین بهانه، خبرنگار آنا در گفت‌و‌گو با «حسن شمشادی» کارشناس ارشد مسائل سوریه، به بررسی ابعاد فعالیت‌های آشکار و نهان نهاد‌های صهیونیست در سوریه تحت حاکمیت جولانی پرداخته است.

شمشادی در خصوص وضعیت افکار عمومی سوریه در قبال رابطه با رژیم‌صهیونیستی گفت: مردم سوریه اساساً از بدو شکل‌گیری رژیم‌صهیونیستی (در حدود ۷۵ سال پیش)، از یک سو به واسطه نوع شکل‌گیری این رژیم و جنایت‌های آن در سرزمین‌های اشغالی و از سوی دیگر به واسطه جنگ ۶ روزه که به اشغال بخش عمده‌ای از جولان منجر شد با رژیم‌صهیونیستی زاویه داشتند. هر چند که جامعه یهودیان سوریه پیش از شکل‌گیری رژیم صهیونیستی در این کشور زندگی می‌کردند، اما از زمان شکل‌گیری رژیم‌صهیونیستی طبیعتاً این زاویه در میان مردم سوریه شکل گرفته و تشدید شده است. در حال حاضر یک سال بعد از سقوط نظام سوریه و ترک قدرت توسط خاندان اسد (بعد از ۵۳ سال) که دارای مواضع ضدصهیونیستی بودند و برخلاف بسیاری از همسایگان عرب رژیم‌صهیونیستی زیر بار هیچ فشاری برای صلح با این رژیم نرفتند؛ حکومت موقت سوریه به رهبری ابومحمد الجولانی یا احمدالشرع در دمشق روی کار آمده که رویکردی متفاوت دارد.

تراژدی قدرت در دمشق؛ بخشی از توافق پشت پرده قدرت‌های بزرگ

این تحلیلگر تحولات منطقه در مورد علل سقوط حکومت پیشین سوریه گفت: شاید یکی از مهمترین علل شکل‌گیری بحران در سوریه نبرد آشکار و پنهان رژیم‌صهیونیستی با دولت و مردم سوریه و دیدگاه‌های نظام پیشین حاکم بر این کشور در خصوص رژیم‌صهیونیستی بود. 

کارشناس تحولات سوریه با تحلیل تحولات این کشور پس از سقوط بشار اسد توضیح داد: در یک سال گذشته که جولانی لیبرال شده و از یک تروریست عضو القاعده به رئیس‌جمهور کراواتی دولت انتقالی سوریه تبدیل شده است، شاهد توافقات پشت‌پرده قدرت‌های بزرگ هستیم که طبیعتاً بخشی از این توافق مربوط به جولان اشغالی، رژیم‌صهیونیستی و بحث قطع راه ارتباطی حزب‌الله لبنان با محور مقاومت است؛ که با اشغال ۳۰۰ کیلومتر از اراضی سوریه توسط اسرائیل عملی شد. این در حالی است که این اشغالگری واکنش متناسبی از سوی نیرو‌های جولانی به دنبال نداشته است. وقتی همه اینها را کنار هم قرار می‌دهیم؛ می‌بینیم این مسئله هم بخشی از توافقات نوشته یا نانوشته‌ای است تا با اتکاء به آن رژیم‌صهیونیستی بتواند استحکامات بیشتری را در مناطقی از سوریه که هم مرز با لبنان است ایجاد کند و آنجا را بخشی از اراضی اشغالی تلقی کند تا در نهایت به دنبال شهرک‌سازی در این مناطق برود.

ارتباط برخی از احزاب و اقلیت‌های مذهبی سوریه با صهیونیست‌ها

وی با توجه به شروع پنهانی فعالیت‌های «بنیاد میراث یهودیان» در خاک سوریه گفت: همه این موارد نشانگر ارتباطات صهیونیست‌ها با یهودیان سوری و برخی احزاب و پیروان اقلیت‌های مذهبی است. حضور صهیونیست‌ها در مساحت چند صد کیلومتری از خاک سوریه نشانه دیگری برای این مسئله است. در واقع باید گفت؛ این اقدامات ادامه همان تفکر اسرائیل بزرگ است تفکری که بر گسترش اراضی اشغالی تأکید دارد.

کریدور داوود تکمیل‌کننده راهبرد اسرائیل بزرگ

شمشادی در خصوص تلاش اسرائیل برای تسلط بر راه‌های مواصلاتی منطقه : صهیونیست‌ها قطعاً به دنبال تحقق رؤیای اسرائیل بزرگ هستند و با طراحی کریدور داوود که به طور غیر رسمی در حال تکمیل شدن است. به دنبال رسیدن به مرز‌های عراق و همسایه‌های این کشور هستند تا بتوانند از این کریدور برای نیاز‌های امنیتی-اطلاعاتی و توسعه راهبرد اسرائیل بزرگ استفاده کنند. طبیعتاً همه این اقدامات ادامه پازلی است که نتانیاهو در سال‌های اخیر بر آن تأکید کرده است.

تضمین امنیت اسرائیل یکی از توافقات پنهان غرب با جولانی

شمشادی ضمن ارزیابی واکنش افکار عمومی جهان عرب و داخل و سوریه نسبت به بی‌تفاوتی‌های دولت جولانی در خصوص فعالیت نهاد‌های یهودی در این کشور گفت: از خود حاکمان کشور‌های عربی به جز برخی محکومیت‌های ظاهری و سیاسی نمی‌توان انتظار خاصی در این خصوص داشت؛ اما مردم این کشورها که دغدغه حفظ روحیه عربی خود را دارند؛ واکنش‌هایی را اعم از نشان دادن مواضع سیاسی، برگزاری برخی همایش‌ها و شاید برخی عملیات‌های نظامی بروز خواهند داد. اما از آنجا که جولانی با یک توافق پشت پرده که یکی از مفاد آن تضمین امنیت اسرائیل و بازگذاشتن دست صهیونیست‌ها در سوریه است؛ روی کار آمده طبیعتاً ما شاهد واکنشی جدی از سوی نیرو‌های او نخواهیم بود.

تداوم شوک به مردم سوریه

پژوهشگر مسائل خاورمیانه در ادامه افزود: الان حتی بعد از گذشت یک سال از روی کار آمدن رژیم جولانی در سوریه بخشی از مردم این کشور هنوز در شوک هستند. یعنی قشری خاکستری رنگ در سوریه وجود دارد که به دلیل فشار‌های زیاد زیرساختی در دوران جنگ امیدوار به بهبود شرایط خود هستند، اما در کلیت جامعه سوریه شاهد افرادی هستیم که زیر باز ظلم و زور و رفاقت با رژیم‌صهیونیستی نمی‌روند. برخی از گروه‌های مقاومتی که در یک سال گذشته در سوریه شکل گرفته‌اند نیز بیانیه‌هایی در این خصوص داده‌اند؛ اما به دلیل تسلط نیرو‌های جولانی و متحدانش بر سوریه در حالت خوف و رجاء به سر می‌برند حال آنکه معلوم نیست  این وضعیت همچنان ماندگار باشد.

آینده پربیم و امید مقاومت سوریه

شمشادی در ادامه ضمن تشریح وضعیت گروه‌های مقاومت در سوریه گفت: شاید وضعیت به جایی برسد که این گروه‌ها حتی قابلیت درگیری مسلحانه با نیرو‌های حکومت جولانی را هم پیدا کنند همان‌طور که به صورت موردی در یک سال گذشته شاهد آن بودیم. یکی از علت‌های قوت گرفتن چنین احتمالی غیر از جنایت‌هایی که حاکمان فعلی سوریه به ویژه در خصوص اقلیت‌های دینی و قومی مرتکب می‌شوند؛ بی‌تفاوتی جولانی نسبت به اقدامات رژیم‌‍صهیونیستی است، اما اگر انتظار وقوع رخدادی فوری در سوریه در این زمینه را داشته باشیم؛ خیلی عقلانی به نظر نمی‌رسد.

کارشناس مسائل خاورمیانه در نهایت گفت: همان‌طور که مقام معظم رهبری اخیراً تأکید کردند؛ چشم امید به جوانان سوریه است و در آینده مقاومتی علیه استبدال و اشغال‌گری شکل خواهد گرفت، اما وقوع این مسئله به معنای تشکیل سریع هسته‌های مقاومت در این کشور نیست؛ بلکه باید مؤلفه‌هایی در کنار هم قرار بگیرد تا مردم و به خصوص جوانان سوریه را به این نقطه مواجهه با استبدادگران داخلی و اشغالگران خارجی برساند.