آلودگی هوا در مرحله تهدید سلامت

عصمت شریفی سده، دکتری علوم ارتباطات و پژوهشگر حوزه ارتباطات در یادداشتی اختصاصی برای خبرگزاری آنا نوشت؛ افزایش غلظت آلاینده‌ها در کلان‌شهر اصفهان در روز‌های اخیر، بار دیگر ضرورت بازنگری جدی در سیاست‌های کنترل آلودگی هوا را برجسته کرده است. شاخص کیفیت هوا در بسیاری از ساعات به محدوده ناسالم برای افراد حساس رسیده و بنا بر داده‌های کارشناسی، در صورت استمرار وارونگی دما، احتمال افزایش آلاینده‌های تنفسی وجود دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش مهمی از منشأ آلودگی هوا در استان اصفهان ریشه در چهار عامل کلیدی دارد؛ تمرکز بی‌رویه صنایع سنگین در محور شرق اصفهان؛ تردد گسترده خودرو‌های دیزلی و ناوگان فرسوده حمل‌ونقل عمومی؛ خشکی زاینده‌رود و کاهش شدید پوشش گیاهی که شرایط را برای خیزش گردوغبار فراهم کرده است؛ نبود انسجام اطلاعاتی و تأخیر در انتشار داده‌های رسمی که فرآیند تصمیم‌سازی را مختل می‌کند.

از منظر ارتباطات بحران، وضعیت کنونی تنها یک مسئله محیط‌زیستی نیست؛ بلکه یک چالش جدی اعتماد عمومی است. تعدد مرجع در اعلام وضعیت هوا، نبود سخنگوی واحد و انتشار پیام‌های دیرهنگام موجب شده مردم احساس نکنند در مرکز توجه مدیریتی قرار دارند. این شکاف اطلاعاتی، مشارکت شهروندان در کاهش آلودگی را کاهش داده و بر دامنه بحران می‌افزاید.

هشدار به مدیران استان اصفهان

کارشناسان ارتباطات معتقدند ادامه روند فعلی، می‌تواند به بی‌ثباتی ادراکی در جامعه منجر شود؛ وضعیتی که در آن مردم به تصمیم‌های مدیریتی کم‌اعتماد شده و اثرگذاری سیاست‌های کنترلی کاهش می‌یابد. 

بحران آلودگی هوا باید فوراً از سطح «اطلاع‌رسانی پراکنده» به سطح «مدیریت یکپارچه ریسک» ارتقا یابد. لازم است استانداری و شهرداری، پیام‌های رسمی و شفاف درباره وضعیت لحظه‌ای انتشار دهند. هرگونه تأخیر، نه‌تنها سلامت افراد حساس را تهدید می‌کند، بلکه سرمایه اجتماعی مدیران را نیز به خطر می‌اندازد.

راهکار‌های پیشنهادی خروج از بحران

فعال شدن کمیته اضطرار آلودگی هوا و انتشار عمومی تصمیمات روزانه.

محدودیت عملیاتی صنایع در روز‌های اوج آلودگی و راه‌اندازی سامانه پایش آنلاین خروجی آلاینده‌ها.

تقویت حمل‌ونقل پاک و نوسازی ناوگان فرسوده، به‌ویژه خودرو‌های دیزلی.

توسعه کمربند سبز، کاشت پوشش گیاهی جدید و احیای مسیر‌های تنفسی شهر.

ایجاد سامانه یکپارچه هشدار عمومی شامل پیامک، پویش‌های رسانه‌ای و سخنگوی واحد.

بهره‌گیری از ظرفیت دانشگاه‌ها، برای ارائه تحلیل‌های علمی و مشاوره ارتباطی.

اصفهان امروز بیش از هر زمان دیگری به مدیریت هوشمند، اطلاع‌رسانی منسجم و اراده عملی نیاز دارد. آلودگی هوا بحران لحظه‌ای نیست؛ یک روند تهدیدآفرین است که اگر به‌موقع مهار نشود، نه تنها سلامت شهروندان بلکه آینده شهری با قدمت فرهنگی و اقتصادی بزرگ را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد.